Tác giả : Chi Phương

Nguồn: RFI

Ngày đăng: 2023-12-15

Chiến tranh Ukraina vẫn là chủ đề được nhiều báo số ra hôm nay quan tâm, đặc biệt là hồ sơ gia nhập Liên Hiệp Châu Âu của Kiev.

Theo Le Figaro, chiều hôm qua 14/12/2023, trước sự ngạc nhiên của mọi người, khối 27 nước họp tại Bruxelles đã bật đèn xanh cho đàm phán kết nạp Ukraina và Moldova. Le Figaro cho đây là “ một quyết định mang tính lịch sử, tiến gần đến việc mở rộng một khối đang phải đối mặt với một nước Nga ngày càng bá quyền ”. Trên mạng xã hội X, tổng thống Ukraina hoan nghênh quyết định này, chủ tịch Hội đồng Châu Âu Charles Michel thì cho rằng “ đây là dấu hiệu rõ ràng về hy vọng cho dân tộc Ukraina và cho châu lục của chúng ta ”. Vào sáng hôm qua, tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương Jens Stoltenberg nhận định “ sự ủng hộ của Liên Âu không phải là đi làm từ thiện, mà là đầu tư vào an ninh ”.

Cũng cần phải nói rõ là quyết định được 26 nước đồng thuận thông qua. Cuộc họp không có mặt lãnh đạo của Hungary Viktor Orban. Hơn nữa, ông Orban muốn ghi rõ trong bản báo cáo của cuộc họp này là ông không tham gia biểu quyết. Tuy nhiên, Liên Âu sẽ vẫn cần sự ủng hộ của lãnh đạo Hungary vào tháng Ba hoặc tháng Sáu năm 2024 về những điều kiện mà Ukraina phải tuân thủ để gia nhập khối. Hiên nay, 3 trong số 7 điều kiện đó vẫn chưa được đáp ứng. Theo Les Echos, quyết định của khối 27 là hoàn toàn mang tính chính trị, “ việc mở rộng khối sẽ là thách thức lớn cho việc quản trị Liên Hiệp Châu Âu ”.

Ngoài Ukraina, Liên Hiệp Châu Âu cũng đã bật đèn xanh thúc đẩy hồ sơ ứng viên của Gruzia và Bosnia-Hezgégovina. Tuy nhiên, các nước này khó có thể gia nhập ngay trong nay mai, nhất là khi Viktor Orban sẽ giữ chức chủ tịch luân phiên Liên Hiệp Châu Âu kể từ tháng 7 năm 2024.

Le Figaro nêu lại lý lịch của thủ tướng Hungary cũng như cách mà ông Orban xích lại gần Nga như thế nào. Về phần mình, Le Monde cho biết, Hungary phản đối Ukraina gia nhập Liên Hiệp Châu Âu, nhưng lại ủng hộ hồ sơ ứng viên của các nước vùng Balkan. Đây cũng là điều mà ông Orban muốn thúc đẩy khi giữ chức chủ tịch luân phiên của khối vào năm sau. Ivana Rankovic, nhà nghiên cứu tại Center for Security Policy, trả lời Le Monde, nhận định, kể từ khi trở lại nắm quyền vào năm 2010, “ Viktor Orban muốn đưa Hungary trở thành cường quốc của khu vực, và các nước vùng Balkan có thể giúp Budapest thực hiện điều này ”.

Trong cuộc họp ngày hôm qua, các nước cũng thảo luận về hỗ trợ cho Ukraina. Tuy khẳng định là vẫn “ chưa mệt mỏi ” về chiến tranh Ukraina, khối 27 nước vẫn chưa thống nhất được về khoản viện trợ cho Ukraina. Vào cuối ngày hôm qua, một bản dự thảo dự trù hỗ trợ cho Ukraina 17 tỷ euro được đưa ra, nhưng nhiều nước cho là quá cao. Karel Lannoon, chủ tịch Trung tâm nghiên cứu chính trị châu Âu, nói với Le Monde rằng hỗ trợ quân sự cho Kiev là một lựa chọn mang tính chính trị. Ông Karel khẳng định, trên thực tế “ châu Âu có đủ nguồn lực tài chính để hỗ trợ Ukraina. Châu Âu đã huy động 100 tỷ euro để đối phó với tình trạng thất nghiệp do Covid-19 vào năm 2020 cho các nước thành viên. Châu Âu cũng đã huy động 750 tỷ euro để thúc đẩy chuyển đổi sinh thái và kỹ thuật số trong vòng 7 năm. Dĩ nhiên đây là các khoản nợ, nhưng Liên Hiệp Châu Âu có uy tín trên thị trường và có thể vay với lãi thấp dưới sự bảo đảm của các nước thành viên. ”

Về tình hình chiến sự tại Ukraina, Le Monde chỉ ra rằng quân đội Ukraina đang thiếu trầm trọng nhân lực cũng đạn dược tại vùng Donbass. Có những vị trí chỉ có 5 lính Ukraina trấn giữ, nhưng phải đối mặt với hơn 100 lính Nga. Một số chỉ huy quân sự của Ukraina cho biết họ thiếu nguồn lực đến mức “ không thể cho lính đi nghỉ, hoặc đi đào tạo ”. Tình hình này trái ngược ở phía quân đội Nga, thường được tiếp viện các tiểu đoàn mới cũng các vũ khí mới. Một chỉ huy cho biết trong vòng 24 giờ mà Nga đã bắn đi 5000 quả đạn pháo. Chưa bao giờ mà chiến tranh lại bất cân xứng như vậy !

Vẫn về chủ đề này, Le Figaro và Libération quan tâm đến sự xuất hiện của tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo “ Tổng kết năm 2023 ”, kéo dài 4 giờ và được truyền hình trực tiếp khắp nước Nga. Libération coi đây là một “ thánh lễ ” của Putin, được dàn dựng với sự có mặt của các nhà báo từ khắp thế giới và một đường dây nóng cho người dân Nga. Vào năm ngoái, hoạt động này đã không diễn ra do chiến tranh Ukraina, nhưng năm nay, theo nhật báo cánh tả, chiến tranh đã trở thành một “ hiện thực trong đời sống hàng ngày của người dân ” và chưa rõ ngày kết thúc. Do vậy, Vladimir Putin cần trấn an người dân. Xuất hiện với phong thái “ điềm tĩnh ”, tự tin, không lo lắng, Putin muốn cho thấy hình ảnh một nước Nga ổn định, “ mọi chuyện vẫn ổn ”, không cần phải thay đổi bất cứ thứ gì. Putin cũng khẳng định ông tái tranh cử tổng thống năm sau là để bảo vệ chủ quyền của nước Nga.

Trong bài “ Putin hứa hẹn chiến thắng tại Ukraina ”, Le Figaro cho biết một trong những chủ đề chính mà các nhà báo và người dân Nga quan tâm đó là tình hình kinh tế Nga trước các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Với tình trạng lạm phát giá thực phẩm, đặc biệt là giá trứng đã tăng hơn 40 % từ đầu năm nay, tổng thống Nga giải thích “ do thu nhập của mọi người tăng ”, giá cả cũng tăng theo và “ lỗi là do bộ Nông Nghiệp, không theo kịp nhu cầu của thị trường ”. Các câu hỏi về chiến tranh Ukraina cũng nhanh chóng được đặt ra. Tổng thống Nga khẳng định “ hòa bình chỉ được lập lại khi nào mà Nga đạt được các mục tiêu đặt ra từ đầu : phi phát xít hóa, phi quân sự hóa Ukraina ”. Điều này có nghĩa là Nga đóng cửa với đàm phán, không nhượng bộ trước Ukraina.

Theo Le Figaro, đây cũng là lần đầu tiên tổng thống Vladimir Putin cho biết 617 000 lính Nga được huy động ở Nga, trong đó hơn 200 000 lính động viên.

La Croix cũng có bài đăng nói về “ talk show ” của Vladimir Putin. Theo nhật báo Công Giáo, ông Putin muốn nhắm vào châu Âu, “ chế giễu châu Âu núp sau lưng Hoa Kỳ, ủng hộ Ukraina ”. Tờ báo cũng đề cập đến sự kiểm soát của điện Kremlin, hạn chế sự tham gia của các nhà báo quốc tế trong buổi họp báo này. Nhật báo Công Giáo cho biết không có ai đặt ra câu hỏi với tổng thống Nga về báo cáo của tổ chức Phóng viên không biên giới, chỉ ra rằng 28 nhà báo và cộng sự hiện đang bị giam giữ tại Nga.

Xung đột Israel - Hamas

Về thời sự Trung Đông, trong bối cảnh nhiều con tin vẫn nằm trong tay Hamas kể từ cuộc xung đột ngày 07/10, Libération lược lại “ truyền thống bắt con tin ” từ thời Trung Cổ đến nay. Trước kia, bắt con tin là một hình thức khá phổ biến để bắt chẹt, đàm phán trong ngoại giao, thì nay bị xem là “ khủng bố ”.

Nếu như Le Monde nêu ra sự bất đồng giữa Israel và Hoa Kỳ về cuộc chiến ở Gaza, thì nhật báo Công Giáo La Croix quan tâm đến tình hình ở Jerusalem. Từ hơn một tháng qua, khoảng 1000 người Armenia sinh sống tại Thành Cổ Jerusalem “ đã ngày đêm ” đấu tranh chống dự án khu phức hợp khách sạn của công ty Xana Capital, dự trù được xây dựng trên 11500 m2, tương đương với một phần tư diện tích của khu phố người Armenia. Theo lời chứng mà phóng sự của La Croix thu được, đây không chỉ là một dự án bất động sản, mà đứng đằng sau là những người định cư Israel, “ muốn Do Thái hóa ” phía đông của thành phố.

Le Monde thì gửi đặc phái viên đến vùng Cisjordanie (Bờ Tây), vốn là nơi có nhiều khu định cư Do Thái. Cuộc xung đột giữa Israel và Hamas tại Gaza cũng tác động mạnh đến vùng lãnh thổ Palestine này. Từ ngày 07/10, quân đội Israel liên tục gửi quân vào khu vực này để bắt giữ những người được cho là có liên hệ với tổ chức Hồi giáo Hamas. Hơn 200 000 người ở Cisjordanie vốn làm việc tại Israel đã bị tước giấy phép lao động tạm thời, rơi vào cảnh bị “ cưỡng bức thất nghiệp ”, không có thu nhập. Người dân bị hạn chế di chuyển, nhiều tuyến đường đã bị chặn, nông dân không thể đi thu hoạch nông sản. Các hoạt động kinh doanh, dịch vụ trong khu vực cũng bị đình trệ. Le Monde cho rằng quả là một nghịch lý khi các quy định của Israel chi phối toàn bộ nền kinh tế của vùng Palestine.

Các báo số ra hôm nay cũng quan tâm đến kết quả của Hội nghị Khí hậu Liên Hiệp Quốc COP28, vừa kết thúc tại Dubai hôm 13/12/2023. Xã luận của Le Monde cho rằng COP28 là một thành công, dù không đưa ra được các giải pháp để đối phó với tất cả thách thức về khí hậu. 198 quốc gia đạt được thỏa thuận về quá trình chuyển tiếp đến việc từ bỏ nhiên liệu hóa thạch, tăng cường sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo vào năm 2030. Les Echos đề cập đến việc các tập đoàn dầu khí hài lòng về hội nghị, vì “ không đề xuất loại bỏ ngay hay loại bỏ dần dần năng lượng hóa thạch ”, mà chỉ đưa ra định hướng chuyển đổi năng lượng, đầu tư nhiều hơn vào năng lượng tái tạo.

Về thời sự châu Á, Le Monde có tựa “ Trung Quốc đặt cược gấp đôi vào Cam Bốt ”. Theo nhật báo Pháp, Bắc Kinh gần đây đã tăng cường đầu tư vào nước Đông Nam Á do Hun Manet lãnh đạo. Các thỏa thuận thương mại, xây dựng cầu đường, cơ sở hạ tầng giữa hai nước ngày càng tăng. Trên thực tế, đằng sau các thỏa thuận tưởng chừng thiên về kinh tế là những tính toán về địa chính trị. Một chuyên gia trả lời Le Monde, cho biết “ các thỏa thuận thương mại được thực hiện giữa các doanh nghiệp Trung Quốc, do chính phủ Trung Quốc lựa chọn, và các doanh nghiệp Cam Bốt do Nhà nước Cam Bốt lựa chọn, và đứng đằng sau là các nhà tài phiệt Cam Bốt hoặc Trung Quốc ”. Các thỏa thuận này trên thực tế giúp cho giới tinh hoa Cam Bốt trở nên giàu có hơn và nắm giữ quyền lực, đổi lại Bắc Kinh kiểm soát những dự án có lợi cho Trung Quốc.

La Croix thì quan tâm đến số phận của các di dân Trung Quốc, đến Trung Mỹ, khu vực biên giới giữa Colombia và Panama, để tìm cách vượt biên, tìm đường vào nước Mỹ, hy vọng có một cuộc sống tốt hơn, nền giáo dục tốt hơn. Con đường để đến Mỹ thường khá dài, kéo dài nhiều tháng. Những người Trung Quốc này thường quá cảnh, bay đến các nước không cần xin visa như Maroc, hay Equator, trước khi đến Colombia. Chính quyền Panama cho biết từ đầu năm nay, khoảng 18 501 người Trung Quốc đã đi theo con đường này, vượt núi, vượt rừng để đến Mỹ. Thông thường họ phải trả phí môi giới từ 20 000 đến 40 000 euro. Một số người trả lời La Croix, giải thích rằng lựa chọn rời khỏi Trung Quốc là để tìm kiếm tự do, thoát khỏi một chế độ độc tài, muốn kiểm soát mọi thứ.

----------