Tác giả : Vũ Linh

Nguồn: Diễn Đàn Trái Chiều

Ngày đăng: 2023-12-23

--------------------

Tuần rồi, Tối Cao Pháp Viện tiểu bang Colorado đã ra phán quyết (tỷ lệ 4-3) áp dụng Tu Chánh Án 14, không cho Trump ghi danh tranh cử sơ bộ trong Colorado. Tuy nhiên, phán quyết chưa áp dụng cho tới ngày 5/1/2024, trong khi chờ đợi quyết định của TCPV liên bang nếu có, vì TCPV Colorado nhìn nhận đây thuộc thẩm quyền TCPV liên bang. Hạn kỳ ngày 5/1 vì đó là ngày luật định của Colorado phải in phiếu bầu cử, có tên của Trump hay không.

Trước hết, xin nói qua về bối cảnh vấn đề.

Sau khi nội chiến Nam Bắc Mỹ chấm dứt, TT Abraham Lincoln chủ trương chính sách bây giờ gọi là 'hòa hợp hòa giải dân tộc' thật sự, không bắt 'ngụy quân, ngụy quyền' Nam Quân đi học tập cải tạo tư tưởng, mà trái lại, còn khuyến khích hội nhập toàn diện, ngang hàng nhau hết, không có loại công dân hạng nhất và công dân hạng nhì, hạng ba.

Điều không ngờ là vài chính khách miền Nam bất thình lình thành công lớn, rồi lại khuấy động lại tinh thần chia rẽ. Để chặn đứng mưu toan này, quốc hội khi đó đưa ra Tu Chánh Án 14 (TCA) cấm không cho những người đã nổi loạn chống liên bang không được tham gia tranh cử bất cứ chức vụ gì trong chính quyền. TCA được ban hành tháng 9/1868.

Để vấn đề được rõ ràng, xin trích dẫn nguyên văn Đoạn 3 của TCA:

Dịch ra tiếng Nôm cho dễ hiểu, theo TCA: những người đã tham gia nổi loạn chống Hiến Pháp Liên Bang Hoa Kỳ, hay giúp đỡ những kẻ thù của LBHK:

1. không được làm thượng nghị sĩ hay dân biểu liên bang,

2. không được làm cử tri đoàn bầu TT và PTT,

3. không được làm viên chức -officer- dân sự hay quân sự của liên bang hay tiểu bang.

Mục đích rõ ràng của TCA là đáp ứng nhu cầu chặn một số chính khách Nam quân tham gia chính quyền để khơi động lại chia rẽ nội bộ. Trong 155 năm qua, TCA chưa hề được nêu lên hay áp dụng một lần nào bất cứ để cản ai. Tất cả mọi người đều coi TCA này như lỗi thời vì đã không còn 'Nam quân' từ cả trăm năm rồi, không còn ai để ý tới nữa. Bây giờ, bất thình lình đã có tới hơn 15 tiểu bang DC nêu lên lại để làm lý do chặn không cho ông Trump ra tranh cử TT. Hiển nhiên, đảng DC đang đào từ dưới năm thước đất, tất cả những luật lớn nhỏ, mới cũ,... bằng mọi cách chặn không cho ông Trump ra tranh cử chống Biden, không hơn không kém. Trước những thăm dò quá rõ, đảng DC đã lên cơn cuống thật. Họ không cần biết luật nào thuận lợi, luật nào không, áp dụng được hay không, cứ thử tứ tung, biết đâu may ra có luật đưa đến thành công.

Trong số các tiểu bang đã có quyết định bác bỏ TCA có: Oregon, Arizona và Georgia, là những nơi bộ trưởng Nội Vụ của tiểu bang đã bác bỏ việc áp dụng TCA vào trường hợp ông Trump. Riêng tại hai tiểu bang Michigan và Minnesota, các vụ kiện đã lên tới Tối Cao Pháp Viện tiểu bang và ở đây, các thẩm phán đã bác bỏ việc mang TCA ra để cản Trump.

Ngay sau khi Colorado ra phán quyết này, thì một quan tòa liên bang tại tiểu bang West Virginia lại ra phán quyết bác bỏ đơn kiện không cho Trump ra tranh cử dựa trên TCA.

Lý luận của các chuyên gia khác nhau, chỉ khiến vấn đề thêm rắc rối.

• Có người cho rằng TCA áp dụng cho các viên chức chính quyền -"officer"- trong khi ông Trump là người được dân bầu, KHÔNG phải là 'officer', hay một công chức được ai bổ nhiệm hết.

• Có người chỉ ra việc TCA tuyệt đối không hề nói tới trường hợp các TT và PTT, chỉ cấm các 'electors' tức là cử tri đoàn đại diện các tiểu bang đi bầu TT thôi, nghĩa là TCA không áp dụng cho hai trường hợp TT và PTT.

• Có người cho rằng đây là TCA của Hiến Pháp liên bang, không dính dáng gì đến luật bầu riêng của các tiểu bang, nên các tiểu bang không hề bị chi phối bởi TCA đó trong việc bầu sơ bộ của tiểu bang. Colorado không cho Trump ra tranh cử sơ bộ trong tiểu bang nhưng nhìn nhận Trump có quyền ra tranh cử TT liên bang và có tên trong phiếu bầu cử TT của tiểu bang. TCPV Minnesota cho rằng luật tiểu bang không có ghi TCA này để cản bất cứ ai ra tranh cử bất cứ chức vị nào trong tiểu bang. TCPV Michigan cũng cho biết luật tiểu bang không cho phép bất cứ tòa án nào cấm bất cứ ai ra tranh cử bất cứ chức vị nào, mà dành quyền đó cho người dân đi bầu.

• Có người cho rằng ông Trump chưa hề bị kết tội nổi loạn gì hết, ngay cả trong cáo trạng của công tố đặc biệt Jack Smith, cũng không hề truy tố ông Trump tội nổi loạn hay giúp đỡ nổi loạn. Do đó, không thể nói ông Trump đã mang tội nổi loạn theo định nghĩa của TCA.

Về điểm cuối cùng, chưa có tòa nào kết án Trump nổi loạn, nhưng các thẩm phán TCPV Colorado đã dựa trên báo cáo của Ủy Ban J-6 điều tra về cuộc biểu tình ngày 6/1/2021 đã công khai tố cáo Trump tham gia nổi loạn. TCPV đó cố tình nhắm mắt không muốn nhìn nhận quốc hội là một cơ cấu chính trị và tất cả các ủy ban đều bị chi phối bởi chính trị phe đảng, không phải là tiếng nói của công lý công tâm. Lấy quan điểm của một cơ cấu chính trị làm nền tảng cho một phán quyết tư pháp đương nhiên cũng là hành động chính trị phe đảng. TCPV Colorado đã tự khoác áo chính trị phe đảng lên lưng, rõ hơn ban ngày.

Tất cả các chuyên gia luật đều ngạc nhiên sao TCPV Colorado lại có thể ra phán quyết dựa trên một báo cáo phe đảng của hạ viện, nhất là đó lại là báo cáo của một ủy ban hoàn toàn phe đảng do đúng một bà chủ tịch hạ viên tuyển chọn thành viên qua thành tích chống Trump của họ. Ngay cả hai thành viên của ủy ban thuộc đảng CH là ông Kinzinger và bà Cheney cũng được chính bà Pelosi chỉ định và cả hai đều đã bị mất job.

Phán quyết này cực kỳ nguy hiểm vì mở ra một tiền lệ chưa từng thấy trong lịch sử chính trị Mỹ: bất cứ tiểu bang nào cũng có thể kiếm cớ để cản việc ra tranh cử của một người nào mà lãnh đạo tiểu bang không thích. Nếu như trong tương lai, một tiểu bang CH nào đó kiếm cớ, loại Biden hay một ứng cử viên DC nào khác thì sao?

Một thí dụ cụ thể nhất: chẳng hạn Ủy Ban Giám Sát dưới tay dân biểu CH James Comer ra báo cáo tố Biden nhận hối lộ -bribery- của Trung Cộng. Một cử tri MAGA của Texas kiện yêu cầu cản không cho Biden ra tranh cử TT vì theo Hiến Pháp, tội bribery là tội có thể bị đàn hặc và truất phế. Lên đến TCPV Texas. Có thể nào TCPV Texas dựa trên báo cáo của Ủy Ban Giám Sát của hạ viện, mặc dù Biden chưa bị bất cứ tòa nào kết tội ăn hối lộ, ra phán quyết cấm Biden không được ra tranh cử TT tại Texas được không?

Các cụ vẹt khoan bác bỏ thí dụ này quá gấp. Phó thống đốc Texas, ông Dan Patrick đã công khai tuyên bố "trước vụ Colorado ra phán quyết cấm Trump, Texas cũng nên cứu xét việc cấm Biden ra tranh cử tại Texas". Không phải chuyện đùa.

Có tin ít nhất nửa tá tiểu bang CH đang nghiên cứu việc cấm Biden ra tranh cử sơ bộ trong tiểu bang của họ, dựa trên cả loạt luật riêng biệt của mỗi tiểu bang. Có tiểu bang đã nêu ra việc Biden đang bị 'điều tra đàn hặc' -impeachment inquiry- là lý do Biden không thể ra tranh cử sơ bộ trong tiểu bang được.

Trong cuộc bầu sơ bộ của đảng DC, Biden hoàn toàn trông cậy vào khối dân da đen của các tiểu bang miền nam như South Carolina, Georgia, Mississippi, Alabama, Louisiana. Tất cả các tiểu bang này đều do đảng CH kiểm soát. Nếu tất cả hay một nửa các tiểu bang này làm giống như Colorado thì cụ Biden sẽ tiêu đời ngay lập tức. Khi đó thì đừng nên đổ thừa lên đầu Trump hay đảng CH. Đó là cửa kho rác do TCPV Colorado dưới ảnh hưởng của đảng DC đã mở tung cửa. Mỹ gọi là 'khui hộp dun' -open a can of worms!

Colorado là tiểu bang xanh lè luôn bầu cho đảng DC (Obama, Hillary, Biden) và cả 3 quyền lập pháp (cả hai thượng nghị sĩ liên bang đều thuộc đảng DC), hành pháp (thống đốc thuộc đảng DC) và tư pháp (tất cả TCPV đều do thống đốc DC bổ nhiệm) đều trong tay đảng DC.

Phán quyết của TCPV Colorado có vài điểm cần ghi nhận:

• Tất cả 7 thẩm phán đều do các thống đốc DC bổ nhiệm, đều có khuynh hướng cấp tiến nặng; trong 4 vị ra phán quyết, có bà Monica Marquez, nữ thẩm phán TCPV duy nhất ở Mỹ thuộc khối đồng tính, có 'vợ', công khai chống Trump.

• Dù vậy cũng đã có 3 thẩm phán chống phán quyết.

• Trong lời giải thích, 3 vị thẩm phán DC chống phán quyết đã nhận định phán quyết này phá nát nguyên tắc nền tảng của thể chế dân chủ của Mỹ (nguyên văn: "... undermines a 'bedrock principle' of American democracy").

Vụ lùm xùm này trên thực tế, chẳng có hậu quả gì trên cuộc bầu cử TT. Trước hết trong cuộc bầu sơ bộ của CH, ông Trump đang thống trị cả đảng CH một cách tuyệt đối, có sơ bộ hay không sơ bộ, ông cũng sẽ đại thắng tại đây. Hơn nữa, đảng CH Colorado cho biết nếu phán quyết được áp dụng, thì đảng sẽ hủy bỏ bầu sơ bộ CH tại Colorado, thay vào bằng bầu qua hội thảo nhóm -caucus- theo kiểu Iowa, không cần ghi danh tranh cử gì nữa, các hội thảo viên có thể bầu bất cứ ai. Đảng CH Colorado đã gửi thư cho ông Trump, cho biết ông chẳng cần kháng cáo chi cho mệt, họ sẽ không tổ chức bầu sơ bộ nữa. Đi xa hơn nữa, cuối cùng trong cuộc bầu TT, Colorado chắc chắn gần như 100% sẽ bầu cho Biden bất kể trời mưa trời nắng.

Nghĩa là chẳng hại gì cho Trump, nhưng khiến uy tín của cả TCPV Colorado bị trôi xuống mương.

Vài phản ứng đầu tiên:

Phiá CH:

• Ông Trump mạt sát cả TCPV Colorado và đã nộp đơn kháng cáo lên TCPV liên bang.

• Phát ngôn viên của Trump Steven Cheung: đảng DC đã mất khôn, hoảng loạn khi thấy thăm dò quá tệ hại cho Biden.

• Eric Trump, con trai Trump: phán quyết này sẽ tăng hậu thuẫn ông Trump lên cỡ 5%.

• TNS Lindsey Graham: phán quyết chỉ giúp tăng hậu thuẫn của Trump.

• TNS Ted Cruz, từng tranh cử chống Trump: đây là chuyện 'rác rến' -garbage.

• TNS Thom Tillis: phán quyết là một nhạo báng công khai đối với hệ thống chính trị Mỹ.

• Chủ tịch hạ viện Mike Johnson: đây là tấn công phe đảng thô bạo.

• Bà Ronna McDaniel, chủ tịch Ủy Ban Quốc Gia CH: phán quyết hoàn toàn vô trách nhiệm, can thiệp trực tiếp vào cuộc bầu cử.

• Ứng cử viên Vivek Ramaswamy tuyên bố: nếu Trump bị loại khỏi vòng sơ bộ Colorado, ông cũng sẽ tự ý rút lui ra khỏi vòng sơ bộ.

• Ứng cử viên Ron DeSantis: đây đúng là lạm dụng tư pháp để loại trừ một ứng cử viên TT, TCPV liên bang cần lật ngược phán quyết này. Sau đó, ông DeSantis đã chán nản nói thêm "phán quyết đã lấy hết dưỡng khí ra khỏi cuộc vận động tranh cử sơ bộ" của các ứng cử viên CH', nghĩa là các cuộc bầu sơ bộ mất hết ý nghĩa, chẳng ai để ý nữa vì tất cả đều chăm chú vào Trump và các rắc rối pháp lý của ông ta.

• Ứng cử viên cuồng chống Trump Chris Christie: phán quyết quá sớm khi Trump chưa bị tòa nào kết tội gì hết, và không có tòa nào có quyền cấm cử tri có quyền lựa chọn người mình muốn.

• Ứng cử viên Nikki Haley: đây là quyết định phải do người dân lấy, không phải do vài ông quan tòa lấy.

• Cựu thống đốc Ohio John Kasich, một ông CH của khối #NeverTrump, cho đây là một quyết định phe phái vô lý nhất, đảng DC có giỏi thì nên tìm cách hạ ông Trump một cách sòng phẳng trong cuộc bầu cử.

• Cựu bộ trưởng Tư Pháp của Trump, bây giờ chống Trump kịch liệt Bill Barr: hy vọng TCPV liên bang bác bỏ phán quyết này sớm.

• Cựu cố vấn cho Trump, bà Kellyane Conway: phán quyết cho thấy phe DC bị ám ảnh tới độ sáng nào ngủ dậy cũng thấy cuộc biểu tình 6/1 trước mắt.

Phiá DC:

• Biden tuyên bố "điều chắc chắn là Trump đã tham gia nổi loạn, không còn nghi ngờ gì nữa", tuy nhiên Biden từ chối không bình luận về phán quyết của TCPV Colorado.

• Ứng cử viên độc lập Robert Kennedy: phán quyết đã không cho cử tri tham gia một cuộc bầu cử sòng phẳng, và sẽ biến nước Mỹ thành một xứ 'bất trị' -ungovernable-.

• Ứng cử viên Dean Phillips cho rằng phán quyết của TCPV Colorado hoàn toàn sai lầm khi ông Trump chưa bị tòa nào chính thức kết án tham gia nổi loạn hết.

• David Axelrod, cựu quân sư của Obama: TCPV tặng quà cho Trump.

• Hầu hết các lãnh tụ đảng DC im re, theo gương Biden, không dám bàn về phán quyết của Colorado, sợ đổ dầu vào lửa khiến khối cử tri CH ủng hộ Trump sẽ nổi điên mạnh. Nhường cho vài dân biểu tép riu cuồng chống Trump như Adam Schiff và Ted Lieu lên tiếng ca tụng TCPV Colorado.

Phiá chuyên gia:

• GS Hiến Pháp Alan Dershowitz: đây là phán quyết phản dân chủ đến độ vô lý -absurd- nhất, có thể đưa đến tình trạng bất cứ thẩm phán phe đảng nào cũng có thể can thiệp bất cứ bầu cử nào, phủ nhận quyền quyết định của cả triệu người dân.

• GS luật Jonathan Turley: đây là một phát biểu quan điểm đặc biệt phản dân chủ nguy hiểm -exceptionally antidemocratic and dangerous-, mở đường cho các quan tòa và tiểu bang tha hồ chặn ứng cử viên họ không thích.

• Cựu luật sư của TCPV liên bang Chris Landau: cuộc chiến pháp lý -lawfare- đánh Trump leo thang một bực nữa.

• Ông Damon Linker, giáo sư chính trị học Đại Học Pennsylvania gọi đó là một quyết định cực điên rồ -'breathtakingly foolish'.

• Chiến lược gia chính trị của đảng DC Chris Kofinis: quyết định đã giúp Trump củng cố hình ảnh một nạn nhân của guồng máy tư pháp Biden.

• Chuyên gia thăm dò dư luận của đảng DC, Mark Penn cho rằng quyết định này sẽ là 'boomerang' quật ngược lại đảng DC.

Phiá báo chí:

• Nhà báo CNN, cựu phụ tá TT Bush con, Scott Jennings: phán quyết là món quà lớn giúp Trump.

• NBC News: sẽ giúp ông Trump thật nhiều trong việc vận động tranh cử của ông.

• Báo Los Angeles Times: quà Giáng Sinh sớm cho Trump.

• Trang mạng CNN: phán quyết của TCPV Colorado mang thêm một yếu tố rắc rối vào cuộc tranh cử, và tất cả những rối loạn trong hệ thống tư pháp hiện nay là ... lỗi của Trump, đều do Trump gây ra. Dĩ nhiên, vẫn chuyện đổ thừa, xưa hơn trái đất.

• Một nhà báo: những thẩm phán không ai bầu lấy quyết định không cho dân bầu, còn gì mỉa mai hơn?

• Ngoài ra, truyền thông loa phường hạng nặng ký như New York Times, Washington Post,... răm rắp đi theo sách lược của Biden: loan tin nhưng tránh tung hô vì sợ phản ứng mạnh của cử tri CH, rất bất lợi cho Biden.

Ngậm tăm vì không có bài báo loa phường Mỹ nào ca tụng phán quyết để dịch qua tiếng Việt

Phiá quốc tế:

• TT El Salvador: sau phán quyết này, Mỹ không còn tư cách dạy bảo bất cứ xứ nào về thể chế dân chủ hết khi chính Mỹ dùng hệ thống tư pháp của họ để chặn đối lập chính trị.

-------------------

Phán quyết của TCPV đã là trái bom chính trị nổ tung ngay trước khi mùa bầu sơ bộ bắt đầu. Xác nhận phe DC sẽ tìm đủ cách cản Trump ra tranh cử, sợ ông Trump có thể hạ Biden theo như tất cả các thăm dò cho thấy.

Chỉ trong vài ba tuần tới, TCPV liên bang sẽ phải thụ lý 2 vụ án lịch sử, có hậu quả lớn chưa từng thấy trong luật lệ liên quan đến việc bầu cử và trách nhiệm TT Mỹ:

Nôm na ra, TCPV liên bang sẽ có tiếng nói quyết định trong cuộc bầu TT năm tới, không khác mấy chuyện năm 2000 khi TCPV ra phán quyết cuối cùng đưa đến chiến thắng của ông Bush con vào Tòa Bạch Ốc.

TCPV liên bang sẽ phán quyết như thế nào trong vụ phán quyết của Colorado cũng là vấn đề đang được tranh cãi.

Hầu hết các luật gia cho rằng TCPV liên bang sẽ lật ngược phán quyết của TCPV Colorado vì hiển nhiên mang tính can thiệp thô bạo để cản tiến trình dân chủ bầu TT của liên bang.

Đầu tháng 10/2023, TCPV liên bang đã bác, không thụ lý đơn kiện của một ông ra tranh cử TT, yêu cầu TCPV cấm Trump ra tranh cử dựa trên TCA. Khi đó, TCPV không đưa ra lý do tại sao không thụ lý, nhưng nhiều chuyên gia pháp lý đã cho rằng vì TCA không áp dụng cho chức vụ TT liên bang.

Tuy nhiên, TCPV cũng có thể phán quyết hoặc là không can thiệp, hoặc là chấp nhận phán quyết của Colorado. Ở đây, ta không nên quên việc bầu sơ bộ là chuyện của tiểu bang, không phải vấn đề liên bang, mà Hiến Pháp liên bang ghi rõ mỗi tiểu bang đều có quyền ra luật và tổ chức bầu cử TT và bầu sơ bộ riêng, liên bang không can thiệp được. Đừng nên quên tất cả các vụ kiện của ông Trump chống các cái gọi là gian lận bầu cử năm 2020 trong các tiểu bang đều đã thất bại, vì nguyên tắc 'tôn trọng độc lập' của các tiểu bang trong việc ra luật và tổ chức bầu cử. Việc đa số các thẩm phán trong TCPV liên bang theo khuynh hướng bảo thủ có thể là con dao hai lưỡi, lần này có thể bất lợi cho ông Trump khi các thẩm phán bảo thủ tôn trọng tuyệt đối Hiến Pháp, sẽ tuân theo Hiến Pháp, phán Colorado có quyền quyết định luật lệ và tổ chức bầu cử của riêng tiểu bang của họ.

Nói chung, phán quyết của TCPV Colorado dù sao cũng là một nhức đầu cho ông Trump.

Có một chuyện thật đáng chú ý: đây không phải là rắc rối duy nhất của ông Trump với pháp lý DC. Ông Trump hiện đang trực diện 4 vụ truy tố lớn và gần một tá vụ truy tố nhỏ hơn, nhưng tất cả đều có một mẫu số chung: được đưa ra tòa xử đúng trong năm có bầu cử mà ông Trump là ứng cử viên đối lập chính.

Đây nhé:

• Trump bị truy tố phóng đại tài sản trong thời gian từ 2014;

• Trump bị tố 'hãm hiếp' bà Jean Carroll năm 1996;

• Trump bị tố can thiệp vào kết quả bầu cử tại Georgia tháng 11/2020;

• Trump bị tố xúi giục biểu tình bao vây quốc hội tháng 1/2021;

• Trump bị FBI tịch thu tài liệu mật từ Tòa Bạch Ốc tháng 8/2021.

Bất cần biết vụ án nào, xẩy ra khi nào, điều tra bao lâu,... tất cả đều được đưa ra tòa đúng trong mùa tranh cử của năm bầu cử 2024, không sớm hơn mà cũng không muộn hơn. Ông Trump dù không bị kết án gì, cũng bị thiệt hại lớn: bỏ hết thời giờ ra đối phó với kiện cáo, ra tòa, không có thời giờ đi vận động tranh cử, trong khi truyền thông loa phường có đề tài chính danh bôi bác, tấn công Trump mệt nghỉ quanh năm suốt tháng. Tất nhiên sẽ phải có ảnh hưởng trên cử tri, không nhiều cũng ít, đó chính là sách lược tranh cử của Biden hiện nay. Nếu đây không phải là can thiệp, gian lận bầu cử thì khi nào mới là can thiệp, gian lận bầu cử?

Kẻ này không phải chuyên gia luật Hiến Pháp cỡ các thẩm phán TCPV, nên miễn có ý kiến và miễn bàn thêm. Dù vậy, VL này cũng vẫn thắc mắc: khi chính các quan tòa cao nhất, cấp TCPV tiểu bang, ngồi xổm trên luật một cách trắng trợn, thô bạo đến vậy thì xứ Mỹ pháp trị này đi về đâu? Nền tảng pháp lý của Mỹ: không ai có tội nếu chưa bị kết án có tội. Chưa có tòa nào kết án Trump có tội phản quốc gì gì đó, sao TCPV lại cho là Trump đã có tội phản loạn, phải áp dụng TCA 14?

Nhìn chung, mỉa mai vĩ đại nhất: đòn đánh mới này của cánh DC đã thực hiện được giấc mơ của Trump: đoàn kết toàn thể đảng CH sau lưng ông, bao gồm từ các ứng cử viên CH ra tranh cử chống ông tới mấy ông trong khối #NeverTrump, bảo đảm ông Trump sẽ đại thắng trong đảng CH! Nói chung, phán quyết của TCPV Colorado như bỏ thêm củi vào đám lửa Trump đang bốc cháy, thiêu đốt từ các đồng chí CH đang tranh cử TT tới cụ Biden luôn. Cử tri CH ủng hộ ông Trump bảo đảm sẽ ủng hộ mạnh hơn nữa. Cử tri DC sẽ bối rối không biết Biden đã đi quá xa chưa. Nếu ông Trump, vì bất cứ lý do nào, chính đáng hay không, không xứng đáng được làm TT, cứ để cho người dân quyết định, sao một vài quan tòa chẳng ai bầu lại có quyền chiếm quyền, quyết định giùm?

----------