Nguồn: Reuters

Ngày đăng : 2024-09-18

Xe cứu thương đến Trung tâm Y tế Đại học Hoa Kỳ tại Beirut (AUBMC) khi hơn 1.000 người, bao gồm các chiến binh và nhân viên y tế Hezbollah, bị thương khi máy nhắn tin mà họ sử dụng để liên lạc phát nổ trên khắp Lebanon, theo một nguồn tin an ninh, tại Beirut, Lebanon ngày 17 tháng 9 năm 2024. REUTERS/Mohamed Azakir/Ảnh lưu trữ

Ngày 17 tháng 9 (Reuters) - Ít nhất chín người đã thiệt mạng và gần 3.000 người bị thương khi máy nhắn tin do các thành viên Hezbollah sử dụng - bao gồm cả chiến binh và nhân viên y tế - phát nổ cùng lúc trên khắp Lebanon.

Sau đây là những gì chúng ta biết cho đến nay về vụ nổ máy nhắn tin.

VỤ NỔ XẢY RA KHI NÀO VÀ Ở ĐÂU?

Các vụ nổ bắt đầu vào khoảng 3:30 chiều (12:30 GMT) tại vùng ngoại ô phía nam của Beirut được gọi là Dahiyeh và thung lũng Bekaa ở phía đông - thành trì của nhóm chiến binh chống Israel Hezbollah.

Vụ việc kéo dài khoảng một giờ, các nhân chứng của Reuters và người dân Dahiyeh cho biết họ vẫn có thể nghe thấy tiếng nổ vào lúc 4:30 chiều (17:30 GMT).

Theo nguồn tin an ninh và đoạn phim mà Reuters xem xét, một số vụ nổ xảy ra sau khi máy nhắn tin reo, khiến các chiến binh phải đặt tay lên máy hoặc đưa máy lên mặt để kiểm tra màn hình.

VỤ NỔ LỚN ĐẾN MỨC NÀO?

Theo đoạn phim được Reuters xem xét, các vụ nổ tương đối được giới hạn. Trong hai đoạn phim riêng biệt từ video mạch kín của các siêu thị, các vụ nổ dường như chỉ làm bị thương người đeo máy nhắn tin hoặc người gần nhất.

Video từ bệnh viện và được chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy những cá nhân bị thương ở mặt, mất ngón tay và vết thương hở ở hông, nơi có thể đã đeo máy nhắn tin.

Các vụ nổ dường như không gây ra thiệt hại lớn cho các tòa nhà hoặc gây ra bất kỳ đám cháy nào.

LOẠI MÁY NHẮN TIN NỔ NÀO?

Một nguồn tin an ninh cấp cao của Lebanon và một nguồn tin khác cho biết với Reuters rằng cơ quan tình báo Mossad của Israel đã cài một lượng nhỏ thuốc nổ vào 5.000 máy nhắn tin do Đài Loan sản xuất mà nhóm Hezbollah của Lebanon đặt hàng vài tháng trước vụ nổ hôm thứ Ba.

Phát biểu tại Diễn đàn Tương lai Kỹ thuật số có trách nhiệm ở Colombia, Công tước xứ Sussex đã suy ngẫm về những mối đe dọa do công nghệ gây ra.

Nguồn tin từ Lebanon cho biết nhóm này đã đặt mua máy nhắn tin do Gold Apollo có trụ sở tại Đài Loan sản xuất, mà một số nguồn tin cho biết đã được đưa vào nước này vào đầu năm nay. Nguồn tin này đã xác định được một bức ảnh về mẫu máy nhắn tin, AP-924.

Máy nhắn tin được trưng bày tại phòng họp ở tòa nhà công ty Gold Apollo tại Thành phố Tân Bắc, Đài Loan, ngày 18 tháng 9 năm 2024. REUTERS/Ann Wang Mua Quyền cấp phép

Hình ảnh về máy nhắn tin bị phá hủy được Reuters phân tích cho thấy hình dạng và nhãn dán ở mặt sau giống hệt với máy nhắn tin do Gold Apollo, một nhà sản xuất máy nhắn tin có trụ sở tại Đài Loan, sản xuất.

Hezbollah không trả lời các câu hỏi của Reuters về việc sản xuất máy nhắn tin. Người sáng lập Gold Apollo cho biết công ty không sản xuất máy nhắn tin được sử dụng trong các vụ nổ ở Lebanon. Chúng được sản xuất bởi một công ty ở châu Âu có quyền sử dụng thương hiệu của công ty Đài Loan.

Các chiến binh Hezbollah bắt đầu sử dụng máy nhắn tin vì tin rằng họ có thể trốn tránh việc Israel theo dõi vị trí của họ, hai nguồn tin quen thuộc với hoạt động của nhóm này nói với Reuters trong năm nay.

Ba nguồn tin an ninh nói với Reuters rằng các máy nhắn tin phát nổ là mẫu mới nhất được Hezbollah đưa vào sử dụng trong những tháng gần đây.

NGUYÊN NHÂN GÌ KHIẾN MÁY NHẮN PHÁT NỔ?

Hezbollah được Iran hậu thuẫn cho biết họ đang tiến hành "cuộc điều tra khoa học và an ninh" về nguyên nhân vụ nổ và cho biết Israel sẽ nhận được "hình phạt thích đáng".

Các nguồn tin ngoại giao và an ninh suy đoán rằng vụ nổ có thể xảy ra do pin của thiết bị phát nổ, có thể là do quá nhiệt.

Nhưng những người khác lại cho rằng Israel có thể đã xâm nhập vào chuỗi cung ứng máy nhắn tin của Hezbollah. Tờ New York Times đưa tin rằng Israel đã giấu vật liệu nổ trong một lô máy nhắn tin mới trước khi chúng được nhập khẩu vào Lebanon, trích dẫn lời các quan chức Mỹ và các quan chức khác được thông báo về hoạt động này.

Một số chuyên gia trao đổi với Reuters cho biết họ nghi ngờ chỉ riêng pin không đủ khả năng gây ra vụ nổ.

Paul Christensen, chuyên gia về an toàn pin lithium ion tại Đại học Newcastle, cho biết thiệt hại này có vẻ không phù hợp với các trường hợp hỏng pin như vậy trước đây.

"Những gì chúng ta đang nói đến là một cục pin tương đối nhỏ bốc cháy. Chúng ta không nói đến một vụ nổ chết người ở đây...trực giác của tôi cho tôi biết rằng điều đó rất khó xảy ra", ông nói.

Ofodike Ezekoye, giáo sư kỹ thuật cơ khí tại Đại học Texas ở Austin, cho biết một lý do khác để nghi ngờ vụ nổ là do pin quá nóng là thông thường chỉ có pin được sạc đầy mới có thể bắt lửa hoặc phát nổ.

"Dưới 50% (sạc)...nó sẽ tạo ra khí và hơi, nhưng không gây cháy hoặc nổ. Rất khó có khả năng tất cả những người có máy nhắn tin bị hỏng đều có pin được sạc đầy", ông nói.

Theo cuốn sách "Rise and Kill First" xuất bản năm 2018, lực lượng tình báo Israel trước đây đã từng đặt thuốc nổ vào điện thoại cá nhân để nhắm vào kẻ thù. Tin tặc cũng đã chứng minh khả năng đưa mã độc vào các thiết bị cá nhân, khiến chúng quá nhiệt và phát nổ trong một số trường hợp.

CÁC NHÀ CHÍNH QUYỀN ĐÃ NÓI GÌ?

Bộ ngoại giao Lebanon gọi vụ nổ là "cuộc tấn công mạng của Israel", nhưng không cung cấp thông tin chi tiết về cách đưa ra kết luận đó.

Bộ trưởng thông tin Lebanon cho biết vụ tấn công này là hành động xâm phạm chủ quyền của Lebanon.

Quân đội Israel từ chối trả lời câu hỏi của Reuters về vụ nổ máy nhắn tin.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết Washington đang thu thập thông tin và không liên quan. Lầu Năm Góc cho biết không có thay đổi nào trong tư thế lực lượng của Hoa Kỳ ở Trung Đông sau vụ việc.

NHỮNG HÀM Ý ĐỐI VỚI CUỘC XUNG ĐỘT ISRAEL-HEZBOLLAH LÀ GÌ?

Các nhà phân tích nhìn thấy mối đe dọa leo thang giữa Israel và Hezbollah, hai bên đã đấu súng xuyên biên giới kể từ khi cuộc chiến Israel-Hamas ở Gaza bắt đầu vào tháng 10 năm ngoái.

Nhưng hiện tại, các chuyên gia vẫn còn hoài nghi về khả năng gây ra một cuộc chiến tranh toàn diện giữa Israel và Hezbollah, một cuộc chiến mà Hoa Kỳ đã tìm cách ngăn chặn và tin rằng không bên nào mong muốn.

Matthew Levitt, cựu phó giám đốc cơ quan tình báo Bộ Tài chính Hoa Kỳ và là tác giả của một cuốn sách về Hezbollah, cho biết vụ nổ máy nhắn tin có thể làm gián đoạn hoạt động của tổ chức này trong một thời gian.

Jonathan Panikoff, cựu phó quan chức tình báo quốc gia của chính phủ Hoa Kỳ phụ trách Trung Đông, cho biết Hezbollah có thể hạ thấp "thất bại phản gián lớn nhất trong nhiều thập kỷ" nhưng căng thẳng gia tăng cuối cùng có thể bùng phát thành chiến tranh toàn diện nếu ngoại giao tiếp tục thất bại.

====

Tác Giả : David Gritten

Nguồn: BBC

Ngày đăng : 2024-09-18

Đại sứ Iran tại Lebanon nằm trong số 2.800 người bị thương trong các vụ nổ đồng thời tại thủ đô Beirut và một số vùng khác.

Hezbollah, tổ chức được Iran hậu thuẫn, cho biết các máy nhắn tin này thuộc sở hữu của "các nhân viên thuộc các đơn vị và cơ quan khác nhau của Hezbollah" và xác nhận có tám chiến binh của nhóm này chết.

Tổ chức Hezbollah đã lên án Israel, gọi đây là "tội ác" và tuyên bố sẽ "đáp trả thích đáng". Quân đội Israel đã từ chối đưa ra bình luận.

Vài giờ trước khi xảy ra loạt vụ nổ, nội các an ninh của Israel tuyên bố đã ngăn chặn các cuộc tấn công của Hezbollah nhằm vào miền bắc nước này và việc các cư dân bị mất nhà cửa được trở về an toàn là mục tiêu chính thức cho cuộc chiến tranh.

Gần như mỗi ngày đều có giao tranh xảy ra trên miền biên giới giữa Israel và Lebanon kể từ khi Hamas tấn công vào Israel tại Dải Gaza vào ngày 7/10/2023.

Hezbollah nói đang tiến hành hỗ trợ Hamas, một nhóm khác do Iran hậu thuẫn. Cả Hezbollah và Hamas đều bị Israel, Anh và các nước khác xếp vào danh sách các tổ chức khủng bố.

Người phát ngôn Liên Hợp Quốc nói các diễn biến mới nhất tại Lebanon là "cực kỳ đáng quan ngại, đặc biệt khi xét trong bối cảnh cực kỳ bất ổn".

Nhiều người Lebanon bị sốc và không thể tin nổi chuyện gì đã xảy ra vào tối thứ Ba ngày 17/9, họ hầu như không thể hiểu được quy mô và bản chất của sự kiện chưa từng có này.

Hezbollah nói một số lượng máy nhắn tin (chưa rõ bao nhiêu) - mà tổ chức này sử dụng rất nhiều để liên lạc do lo ngại nguy cơ điện thoại di động bị xâm nhập hoặc truy vết - đã phát nổ vào lúc 15 giờ 30 theo giờ địa phương (tức 19 giờ 30 theo giờ Việt Nam ngày 17/9) ở thủ đô Beirut và nhiều khu vực khác.

Một hình ảnh do camera an ninh ghi lại cho thấy một vụ nổ xuất phát từ túi xách hoặc túi quần của một người đàn ông ở trong siêu thị. Người này sau đó ngã xuống đất và la lên trong đau đớn trong khi những người khác trong siêu thị tìm chỗ trú ẩn.

Vài giờ sau, xe cấp cứu vẫn tiếp tục chạy đến các bệnh viện trong lúc số lượng người bị thương ngày càng đông, theo Bộ trưởng Y tế Lebanon, có 200 người trong tình trạng nguy kịch. Bên ngoài, người thân của họ lo lắng, chờ thông tin.

Trung tâm Y khoa LAU ở quận Ashrafieh của thủ đô Beirut đã đóng cửa chính và giới hạn số người vào. "Tình hình rất nhạy cảm và có những khung cảnh thật kinh khủng," một nhân viên nói với BBC.

Ông cho biết thêm hầu hết các vết thương nằm ở phần eo, mặt, mắt và tay. "Nhiều người bị thương mất cả ngón tay, trong một số trường hợp, bị mất toàn bộ các ngón tay," nhân viên này nói thêm.

Vợ của đại sứ Iran tại Lebanon nói Đại sứ Mojtaba Amani chỉ bị "thương nhẹ" trong một vụ nổ và tình hình "đang tiến triển tốt" trong bệnh viện.

Văn phòng truyền thông của Hezbollah thông báo về cái chết của sáu chiến binh của tổ chức này. Hezbollah không cung cấp chi tiết về địa điểm và tình huống gì đã xảy ra và cho biết những người này "đã tử vì đạo trên con đường đến Jerusalem".

Một nguồn tin thân cận với Hezbollah trả lời hãng tin AFP rằng người con trai của Ali Ammar, một nghị sĩ quốc hội Lebanon thuộc Hezbollah, cùng người con gái 10 tuổi của một thành viên Hezbollah ở thung lũng Bekaa đã bị thiệt mạng. Sau đó một nguồn tin khác cho biết con trai của Hassan Fadlallah, một nghị sĩ khác, đã bị thương, dù trước đó có thông tin ban đầu rằng người này đã chết.

Có 14 người bị thương trong vụ nổ máy nhắn tin ở quốc gia láng giềng Syria, nơi Hezbollah đang chiến đấu sát cánh cùng lực lượng của chính phủ trong cuộc nội chiến, theo Tổ chức theo dõi tình hình nhân quyền ở Syria (The Syrian Observatory for Human Rights).

"Kẻ thù Israel phải chịu hoàn toàn trách nhiệm cho tội ác tấn công này," Hezbollah đề cập trong tuyên bố vào tối ngày thứ Ba 17/9.

"Kẻ thù xảo trá và gian ác này chắc chắn sẽ bị đáp trả thích đáng cho cuộc tấn công đầy tội lỗi," tuyên bố cho biết thêm.

Thủ tướng Lebanon Najib Mikati lên án Israel về vụ nổ và cho biết vụ việc cho thấy "sự vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Lebanon và là một tội ác xét theo mọi chuẩn mực".

Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi đã nói với người đồng cấp Lebanon là ông "kịch liệt lên án chủ nghĩa khủng bố của Israel".

Mỹ, một đồng minh thân cận nhất của Israel, đã bác bỏ mọi liên quan và kêu gọi Iran không làm căng thẳng leo thang.

Hezbollah không nói về nguyên nhân mà tổ chức này cho rằng đã khiến các máy nhắn tin phát nổ.

Báo The Wall Street Journal trích dẫn một nguồn tin cho biết các thiết bị bị nổ trong lần này là từ một lô hàng mà Hezbollah nhận trong những ngày gần đây.

Một quan chức của Hezbollah trả lời một tờ báo cho biết một số người đã cảm thấy máy nhắn tin bị nóng lên trước khi các vụ nổ xảy ra.

Pin lithium-ion khi bị nóng quá mức sẽ bị phát nổ, nhưng các chuyên gia cho biết, việc xâm nhập vào những máy nhắn tin này khiến chúng nóng lên quá mức sẽ không thường gây ra các vụ nổ như vậy.

Nhưng một cựu chuyên gia về đạn dược của quân đội Anh, người trả lời BBC trong điều kiện ẩn danh, nói rằng những máy nhắn tin này có thể bị cài chất nổ cấp quân sự với trọng lượng từ 10 gram và 20 gram, được giấu trong những linh kiện điện tử giả mạo.

Khi sử dụng một tín hiệu, gọi là tin nhắn kết hợp chữ cái và chữ số, người tiếp theo sử dụng thiết bị này đã kích hoạt được chất nổ, chuyên gia này cho biết.

Bà Lina Khatib, một nhà phân tích về Trung Đông từ viện nghiên cứu Chatham House ở Anh, nói với BBC: "Israel đã tiến hành các chiến dịch mạng nhằm vào Hezbollah trong vài tháng qua, nhưng việc xâm nhập an ninh này là có quy mô lớn nhất."

Nicholas Blanford, một nhà nghiên cứu cấp cao ở Beirut, thuộc viện nghiên cứu Hội đồng Atlantic (Atlantic Council), nói: "Israel đã đồng loạt vô hiệu hóa hàng trăm nếu không nói là hàng ngàn, chiến binh của Hezbollah, vĩnh viễn, trong một số trường hợp."

Ông cảnh báo các lãnh đạo của Hezbollah hiện đang "đối mặt với áp lực vô cùng lớn từ các cấp và từ những người ủng hộ việc phải trả thù mạnh tay", gọi đây là "một thời khắc nguy hiểm nhất" trong cuộc xung đột giữa Hezbollah và Israel từ tháng 10/2023 cho đến nay.

Một tuyên bố từ quân đội Israel vào tối ngày thứ Ba 17/9 đã không đề cập đến các vụ nổ máy nhắn tin, nhưng cho biết Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Trung tướng Gen Herzi Halevi, đã tổ chức đánh giá tình hình với các chỉ huy, "tập trung vào tính sẵn sàng về cả tấn công và phòng vệ trong mọi lĩnh vực".

Quân đội Israel cũng cho biết không có thay đổi nào liên quan đến các hướng dẫn phòng vệ đối với công dân Israel nhưng yêu cầu họ phải luôn cảnh giác và đề phòng.

Trước đó vào ngày 17/9, quân đội Israel nói một vụ không kích đã giết chết ba "tên khủng bố Hezbollah hoạt động trong một cơ sở khủng bố" tại khu vực Blida, gần biên giới giữa Lebanon với Israel.

Bộ Y tế Lebanon xác nhận ba người này đã chết trong cuộc không kích của Israel, trong khi văn phòng truyền thông của Hezbollah nói đã tiến hành các cuộc không kích bằng drone và tên lửa nhằm vào quân đội Israel và các địa điểm quân sự.

Cơ quan an ninh nội bộ Shin Bet của Israel cũng cho biết đã đập tan một âm mưu tấn công bằng bom của Hezbollah nhằm vào một cựu quan chức an ninh của Israel (không được nêu tên). Hezbollah không lên tiếng bình luận về cáo buộc này.

Các vụ việc xảy ra vào thời điểm chính phủ Israel đe dọa gia tăng hành động quân sự nhằm vào Hezbollah.

Vào sáng thứ Ba 17/9, nội các an ninh của Israel đã đề ra mục tiêu chiến tranh trong cuộc xung đột tại Gaza là phải đưa được 60.000 người dân bị mất nhà cửa ở miền bắc sau các cuộc tấn công của Hezbollah trở về an toàn.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant phát biểu trong cuộc gặp với Đặc phái viên của Mỹ Amos Hochstein vào hôm thứ Hai 16/9 rằng cách duy nhất để những cư dân ở miền bắc này trở về an toàn là thông qua "hành động quân sự".

"Khả năng về một thỏa thuận ngày càng trở nên xa vời sau khi Hezbollah tiếp tục 'tự gắn kết' với Hamas và từ chối chấm dứt cuộc xung đột," tuyên bố từ văn phòng Bộ Quốc phòng Israel cho hay.

Kể từ sau khi cuộc chiến tranh tại Gaza leo thang từ tháng 10/2023, ít nhất 589 người đã thiệt mạng tại Lebanon, đa số là các tay súng Hezbollah, theo Bộ Y tế Lebanon.

Về phía Irael, 25 dân thường và 21 thành viên của lực lượng an ninh đã thiệt mạng, chính phủ Israel cho biết.

----------