Linh mục Công giáo VN 'tham gia bộ máy chính quyền' có phải là 'làm tôi hai chủ'?
| Tác giả : Mỹ Hằng | Nguồn: BBC | Ngày đăng: 2023-09-07 |
Việc dường như ngày càng có nhiều linh mục tham gia vào bộ máy của ĐCSVN gây ra những ý kiến trái chiều trong một bộ phận theo Công giáo ở Việt Nam.
Mới đây nhất, có ý kiến từ ông Võ Ngọc Ánh ở Hoa Kỳ trên diễn đàn BBC rằng Giáo hội Công giáo VN (GHCGVN) không cấm, hay 'mắt nhắm mắt mở' để một số linh mục tham gia Ủy ban Đoàn kết Tôn giáo (UBĐK - trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của hội thánh.
Ông Ánh, trong bài 'Lễ Phục Sinh: Cây thánh giá mà Giáo hội Công giáo VN 'phải gánh vác'' viết rằng có nhiều người không biết gì về hoạt động của các linh mục ấy nhưng cứ vào chỉ trích, 'ném đá'.
Nhận định về điều này, Linh mục Anton Đặng Hữu Nam ở Giáo phận Vinh nói với BBC News Tiếng Việt hôm 12/4:
"Điều đầu tiên phải xác định rằng: Giáo luật cấm các giám mục tham gia vào đảng phái. Đến nay các sắc chỉ này của các giáo hoàng vẫn còn nguyên giá trị."
Linh mục Đặng Hữu Nam đưa ra hàng loạt dẫn chứng lịch sử, trong đó có thể kể đến một vài sự kiện:
• Năm 1949: Đức Giáo Hoàng Piô XII ban hành Sắc Luật chống chủ thuyết Cộng Sản và tuyên bố áp đặt vạ tuyệt thông cho tất cả những người Công giáo. Tín hữu hợp tác với Cộng sản sẽ bị khai trừ khỏi giáo hội.
• Năm 1960, các giám mục miền nam đã họp và ra một thư chung, tuyên bố: Muốn cho đạo công giáo được nguyên vẹn, người công giáo phải phủ nhận lý thuyết cộng sản và các áp dụng của nó đến tận cùng.
• Tháng 11/1992, trong lễ tấn phong giám mục giáo phận vinh, Chủ tịch Hội đồng Giám mục VN đã yêu cầu các giám mục báo cáo về tòa thánh các danh sách các linh mục tham gia UBĐK.
Linh mục Nam khẳng định việc tham gia UBĐK, hay việc kết nạp ĐCSVN là quyết định của cá nhân, là quyền con người. "Chúa đã không cấm thì giám mục cũng không thể cấm"
"Nhưng nếu đã nằm trong tổ chức, giáo hội nào thì phải tuân thủ luật lệ, nội quy của nơi đó."
"Nhưng nếu đã nằm trong tổ chức, giáo hội nào thì phải tuân thủ luật lệ, nội quy của nơi đó."
"Với quyền hạn và bổn phận, giám mục của giáo phận phải giải quyết một cách rốt ráo các linh mục tham gia UBĐK.
"Nếu giám mục nào không làm, hay cổ súy, 'mắt nhắm mắt mở', cho linh mục tham gia, thì hoàn toàn sai, tắc trách," linh mục Nam nói với BBC.
Về ý kiến rằng linh mục tham gia UBĐK chẳng qua là để có mối quan hệ tốt với chính quyền nhằm phát triển hội thánh chứ 'chẳng được lợi lộc cá nhân gì'. Ông Nam nói:
"Thành công của giáo hội không phải là thuận tiện để hành đạo hay có thêm đất để làm nhà thờ mà là việc con người đi theo đấng Kitô - một Thiên Chúa đến làm chứng cho công lý và sự thật.
"Lịch sử đã chứng minh rằng càng bị bức hại, thì niềm tin của người công giáo vào Thiên Chúa càng mạnh mẽ.
"Cộng sản sẵn sàng dùng mục đích để biện minh cho phương tiện, còn nguyên tắc thần của công giáo là mục đích tốt không thể biện minh cho phương tiện xấu.
"Hơn nữa, mục đích ở đây chỉ là mục đích trần thế. Đó là sự mại thánh. Dùng những phương tiện trần thế để đạt được mục đích thánh thiêng."
Nhắc lại lịch sử cách đây 300 năm khi người công giáo khắp nơi bị bức hại, ông Nam nói ngày nay tuy không chém giết nhưng cộng sản có các phương kế bức hại đức tin tinh vi hơn nhằm biến tôn giáo thành công cụ, phục vụ lợi ích của nhà cầm quyền.
Ông Nam cũng phản bác lại quan điểm cho rằng UBĐK 'không thành công', không gây ảnh hưởng gì tới người công giáo, như nêu trong bài viết của ông Võ Ngọc Ánh.
So sánh với Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) từ lúc thành lập năm 1983 đến nay đã hoàn toàn bị 'quốc doanh hóa', nhiều sư trụ trì có 50 năm tuổi Đảng, linh mục Nam nói:
"Chả lẽ khi nào GHCGVN trở thành giáo hội quốc doanh, hay bị triệt tiêu hoàn toàn như ở Trung Quốc thì khi đó mới gọi là thành công?
"Nhà cầm quyền đưa các linh mục vào ủy ban này để nhòm ngó, kiểm soát giáo hội, dùng người của mình đánh mình, tại sao lại nói là nó không thành công?
"Một tôn giáo không còn đúng bản chất của nó mà chỉ còn là cái vỏ - một tôn giáo phục vụ nhà cầm quyền và đi ngược lại niềm tin của mình là một tôn giáo chết."
Theo linh mục Anton Đặng Hữu Nam, không phải tự nhiên GHPGVN quay sang phụng sự đạo pháp xã hội chủ nghĩa mà đã có sự cài cắm, gieo vãi mầm mống của cộng sản từ lâu.
"Các trụ trì đã được đào tạo, nhào nặn, đặt lên bởi nhà cầm quyền, đi theo tâm thế của nhà cầm quyền, cho đến khi đạt 2/3 để đi bỏ phiếu đại hội," linh mục Nam nói với BBC.
'Người công giáo không làm tôi hai chủ'
Trong khi đó, linh mục dòng Chúa Cứu Thế, Trương Hoàng Vũ, nói với BBC từ Sài Gòn rằng đúng là GHCGVN có sắc lệnh cấm các linh mục tham gia vào ĐCSVN.
Trong khi đó, linh mục dòng Chúa Cứu Thế, Trương Hoàng Vũ, nói với BBC từ Sài Gòn rằng đúng là GHCGVN có sắc lệnh cấm các linh mục tham gia vào ĐCSVN.
Cũng giống linh mục Anton Đặng Hữu Nam, linh mục Vũ nhấn mạnh rằng người công giáo "không thể vừa thờ Chúa Jesus vừa thờ ĐCSVN" như lời dạy trong Kinh Thánh "không ai làm tôi hai chủ".
Tuy nhiên, vài chục năm trở lại đây giáo hội không còn quá khắt khe về việc này. Thậm chí các tín hữu trong các hội thánh cũng không buồn tranh cãi hay để ý xem có ai tham gia vào UBĐK hay không.
Ông lý giải:
"Từ thời giáo hoàng Piô XII đã có 1 sắc lệnh nghiêm cấm rõ ràng rằng những tín hữu nào tham gia vào tổ chức của ĐCS là vi phạm, sẽ bị tách khỏi giáo hội, không còn là người công giáo nữa.
"Việc tham gia vào UBĐK hay là đảng viên ĐCSVN cũng là một thôi.
"Tuy nhiên sau này, thời giáo hoàng Phi e rơ đệ nhị và Hội đồng Giám mục Việt Nam năm 1980 đã đưa ra hướng dẫn cụ thể về đời sống đức tin của người công giáo, trong đó không còn quá khắt khe đối với những tín hữu tham gia vào ĐCSVN.
"Riêng với UBĐK tôn giáo, nếu một tín hữu bình thường tham gia vào thì người ta nay cũng không bàn tán, quan tâm gì nhiều. Bởi vì UBĐK hiện không có ảnh hưởng gì đến đời sống đạo của các tín hữu hết. Họ không len lỏi vào để điều khiển, lèo lái đời sống đạo của tín hữu."
Theo linh mục Vũ, trong GHCGVN có đến 27 giáo phận thì hầu như giáo phận nào cũng có một vài linh mục nằm trong UBĐK. Việc này vẫn diễn ra đều đặn từ trước đến giờ.
Ông cũng cho hay rằng ông nghe nói chính quyền đã có yêu cầu các giáo phận phải có đủ quân số linh mục tham gia UBĐK. Chính vì thế mà để đảm bảo quân số ấy, một giám mục khi cai quản một giáo phận có quyền mời gọi, chỉ định một vài linh mục nào đó đăng ký tham gia UBĐK như một sự bắt buộc.
"Còn theo tôi được biết, cá nhân mỗi linh mục thì hiện chẳng ai muốn tham gia UBĐK vì nó đâu có tiếng tăm ảnh hưởng gì mà lại còn bị tín hữu phê phán, chỉ trích," linh mục Vũ nói.
Khác với linh mục Anton Đặng Hữu Nam, linh mục Vũ nói rằng ông không lo ngại việc cộng sản cài cắm người vào giáo hội là rất khó.
"Các dòng tu khác thì không biết thế nào, nhưng dòng chúa cứu thế như tôi thì rất khó.
"Linh mục dòng Chúa cứu thế được đào tạo từ rất sớm. Khi bắt đầu kết thúc học cấp ba, 18 tuổi là được gởi vào nhà dòng. Quy trình đào tạo rất dài, qua nhiều giai đoạn thử thách. Một thanh niên 18, vào nhà dòng hơn 10 năm trải qua ngần ấy chặng đường thanh lọc thì đúng là siêu nhân.
"Tôi có nghe nói một vài dòng tu cũng có người cài cắm vào nhưng rồi tự họ bị lộ ra, tự tú nhận vì quý trình thanh lọc rất khắt khe."
Tuy vậy, linh mục Trương Hoàng Vũ cũng cho rằng sự 'thỏa hiệp' có thể bắt đầu trong quá trình các linh mục làm việc, do bị chiêu dụ, bị khuất phục trước chính quyền, nhằm khiến công việc của họ được suôn sẻ hơn.
Ông Vũ đồng tình rằng dù vậy, phương tiện không thể biện minh cho mục đích và việc linh mục tham gia UBĐK là việc làm sai.
Tuy nhiên, ông cho rằng việc tham gia bộ máy chính quyền đã là 'nghịch lý trong nội tâm' của chính các linh mục và 'họ có trách nhiệm trả lời trước Thiên Chúa'.
Về khả năng sẽ ngày càng nhiều linh mục thỏa hiệp, tham gia và bộ máy ĐCSVN, linh mục Vũ nói 'đây là việc không thể nói trước được.' Tuy nhiên là một người có đức tin, ông nói ông tin rằng càng khó khăn càng bị bắt bớ thì giáo hội càng lớn mạnh, và "tất cả đều nằm trong sự quan phòng của Thiên Chúa".
----------