Tác giả : Kim Nguyễn

Nguồn: Nhận Định Thời Cuộc

Ngày đăng: 2024-04-16

Truyền thông AP, Reuters, BBC và một số truyền thông khác đã đồng loạt đưa tin: Đêm Thứ Bảy 13/4/2024, Iran đã tiến hành một cuộc tấn công với hàng trăm máy bay không người lái (drone) và hỏa tiễn phóng vào không phận Israel, cuộc tấn công kéo dài trong gần 5 giờ đồng hồ. Iran cho rằng họ đạt được chiến thắng nhưng quân đội Israel tuyên bố hệ thống phòng không Vòm Sắt (Iron Dome) của Israel cùng với chiến đấu cơ của Anh và Hoa Kỳ đã bắn hạ tới 99% hơn 300 drone, hỏa tiễn đạn đạo và hỏa tiễn hành trình của Iran. Cuộc không kích của Iran đã không gây thiệt hại đáng kể: chỉ có một căn cứ không quân của Israel bị thiệt hại nhỏ, không có tử vong, có một em bé gái 10 tuổi tại thị trấn Bedoun thuộc miền nam Israel đã bị thương nặng do trúng mảnh đạn pháo kích. Hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel được Hoa Kỳ yểm trợ từ nhiều năm nay đã hoạt động vô cùng hữu hiệu. Nếu không có Iron Dome này thì Israel đã bị tan hoang.

Israel và Iran vốn là hai nước đồng minh cho tới năm 1979. Sau đó một cuộc cách mạng Hồi Giáo xảy ra, dẫn tới chế độ độc tài, phủ nhận sự tồn tại của Israel. Lãnh tụ Iran, Giáo Sĩ Ayatollah Ali Khamenie đã khẳng định “Israel là một khối ung thư cần hủy diệt” và Iran luôn tìm cách xóa bỏ Israel khỏi bản đồ thế giới. Căng thẳng giữa hai quốc gia đã thực sự gia tăng sau khi Hamas tấn công vào Israel ngày 7 tháng 10 năm 2023. Khoảng 2 tuần trước đây, máy bay không người lái của Israel đã tấn công Tòa Lãnh Sự Iran tại Syria, gây thiệt mạng cho 2 tướng của Iran. Một trong hai tướng này là Mohammad Reza Zahedi, chỉ huy trưởng đã lên “kế hoạch và thực hiện” cuộc tấn công của Hamas vào lãnh thổ Do Thái.

Từ nhiều năm qua, Iran đã xây dựng một mạng lưới liên minh ở Trung Đông với Syria, Yemen, Hamas, Hezbollah, Thánh Chiến Hồi Giáo Palestine, Houthis. Những lực lượng chiến binh ủy nhiệm này đã tấn công vào một số cộng đồng Israel dọc biên giới Ai Cập và căn cứ quân sự của Hoa Kỳ ở Trung Đông để hỗ trợ Iran. Cuộc chiến trong “bóng tối” đã thay đổi, Iran đã chính thức lộ diện sau nhiều thập niên ủy nhiệm cho các lực lượng thánh chiến Hồi Giáo khiêu khích Israel. Giờ đây cuộc tấn công của Iran đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến rộng lớn hơn có thể xảy ra trong khu vực và dẫn tới Thế Chiến III.

Theo tài liệu của Viện Brookings: Vào những năm 2017 và 2018, Iran bắt đầu bất ổn vì nhiều cuộc biểu tình đã xảy ra. Khởi đầu là những cuộc biểu tình vì người dân bất mãn về vật giá leo thang, kinh tế kiệt quệ nhưng sau đó đã nhanh chóng chuyển sang chống chính quyền vì tham nhũng và vi phạm nhân quyền.

Cuối năm 2019, những cuộc biểu tình lớn trên 100 thành phố đã gây chấn động khắp Iran. Người biểu tình đã chặn giao thông trên xa lộ, đốt hình nộm của các nhà lãnh đạo Iran, và xâm nhập các ngân hàng, các tòa nhà chính phủ. Ngay lập tức, chính quyền đã xử dụng những biện pháp tàn bạo, đã cắt điện để các đường dây internet và điện thoại không thể hoạt động được. Đồng thời chính quyền còn điều động những tay súng bắn tỉa và lực lượng an ninh tới trấn áp, hành hung và bắt giữ người biểu tình. Giáo Chủ Ayatollah Ali Khamenei đã cáo buộc người biểu tình là thành phần “côn đồ.” Hàng trăm người đã bị thiệt mạng trong những cuộc đàn áp bạo lực này và hàng ngàn người đã bị bắt giữ. Báo chí cho biết đây là cuộc nổi dậy nguy hiểm nhất cho chính quyền Iran kể từ cuộc cách mạng năm 1979.

Sự tuyệt vọng của người dân lên tới cao điểm sau khi một phụ nữ trẻ 22 tuổi Mahsa Amini đã bị cảnh sát bắt giữ và đánh đập cho tới chết vào ngày 16 tháng 9 năm 2022 vì cô đã không đội khăn trùm đầu đúng cách. Sau đó, nhiều cuộc biểu tình kéo dài hàng tháng đã xảy ra khắp nơi tại Iran và một số quốc gia lân cận. Chính quyền Iran đã xử dụng những chiến thuật đàn áp tàn bạo, người biểu tình bắt buộc phải ở trong nhà hoặc phải sống lưu vong.

Radio Free Europe cho hay lực lượng an ninh Iran đã gây tử thương cho hơn 476 người và bắt giữ 15,000 ngàn người trong những cuộc biểu tình này. Còn báo cáo ngày 4/4/2023 của tổ chức phi chính phủ Iran Human Rights có trụ sở tại Oslo cho biết rằng lực lượng an ninh Iran đã giết chết ít nhất 537 người, phần lớn trong những tháng đầu tiên của cuộc biểu tình. Cái chết của Amni đã ảnh hưởng không những tại Iran mà còn lan tới cả cộng đồng quốc tế nữa. Ali Fathollah-Nejad, một chuyên gia về Iran kết luận rằng “Những cuộc biểu tình bắt đầu từ năm 2017 – 2018 cho thấy sự chia rẽ nghiêm trọng giữa nhà nước và người dân đã không thể thỏa hiệp được.”

Vào tháng 9 năm 2023, Truyền thông France 24 có bài bình luận về những cuộc biểu tình tại Iran về vụ tử vong của Mahsa Amini. Truyền thông này cho rằng mặc dù chính quyền đã đè bẹp được những cuộc biểu tình nhưng họ đã bị thua trận, đã bị mất uy tín, và sự tức giận của người dân đối với chính quyền thậm chí còn tồi tệ hơn. Một năm sau cái chết của Amini, lịch sử hậu cách mạng của Iran đang được viết lại, có thể sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Bất chấp lo ngại bị trả thù, bị trấn áp, người dân Iran vẫn khẳng định lòng dũng cảm và vẫn sẵn sàng tham gia những cuộc biểu tình chống chính quyền. Thêm vào đó là chính sách bắt buộc phụ nữ phải che mặt quá khắt khe của nhà nước Hồi Giáo Iran là gieo mầm mống cho sự tan rã của chế độ. Nhà xã hội học Hamid Reza Jalaipour nhận định rằng “Nhà nước Iran không lắng nghe yêu cầu của người dân trong nhiều năm qua là nguyên nhân tạo ra làn sóng biểu tình phản đối chính quyền.”

Giáo Sư Alan Dershowitz của trường luật Harvard cho rằng trên nguyên tắc Iran đã tuyên chiến với Israel, Giáo Sư này kêu gọi “Đây là cơ hội lớn nhất mà chúng ta có được trong nhiều năm. Hoa Kỳ và Israel hãy thay đổi chế độ tàn bạo Ayatollah để chấm dứt sự xung đột và đem lại hòa bình cho Trung Đông. Đại đa số người dân Iran sẽ ủng hộ chúng ta.” Còn Biden thì kêu gọi Israel kềm chế, không đánh trả Iran. Israel đã bị Biden ngăn cản tiêu diệt khủng bố Hamas, giờ đây đánh trả lại Iran cũng bị Biden áp lực phải nhượng bộ.

Biden không có kế hoạch chuẩn bị cho những vấn đề lớn, cụ thể là cuộc rút quân khỏi Afghanistan. Tháng 8 năm 2021, Biden đã đơn phương ra lệnh rút quân khỏi Afghanistan, không hề thông báo cho đồng minh. Cuộc rút quân thảm bại này đã bỏ rơi đồng minh, đã để lại toàn bộ vũ khí trị giá trên 80 tỷ Dollars cho quân khủng bố Taliban, đã gây tử vong cho 13 binh sĩ Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ, và hàng trăm thường dân Afghanistan đã bị thiệt mạng. Cuộc rút quân này là điều sỉ nhục cho Hoa Kỳ.

Về cuộc chiến Israel, khi phóng viên hỏi Biden xem ông ta làm gì về lời hăm dọa của Iran, Biden đã trả lời cộc lốc một tiếng “Đừng” ngay hôm sau Iran liền tiến hành cuộc tấn công Israel. Biden đã cảnh báo Israel không nên phản công Iran và ngưng bắn tại Gaza. Tuy nhiên tiêu diệt khủng bố là sự sinh tồn của Israel vì quốc gia này luôn bị Iran tìm mọi cách loại bỏ khỏi Trung Đông. Israel không còn chọn lựa nào khác là phải đương đầu với Iran và phải tiêu diệt khủng bố Hamas, một liên minh đắc lực của Iran. Mặc cho Biden ngăn cản, Thứ Hai hôm qua, Trung Tướng Herzi Halevi, Tư Lệnh quân đội Israel cho biết vào thời điểm thích hợp, Israel sẽ đáp trả lại cuộc tấn công vừa qua của Iran.

Nhiều nhà quan sát cho rằng cuộc chiến tại Ukraine đã có thể tránh được nếu Biden có phản ứng khi Putin dàn quân tại biên giới. Sự lúng túng, yếu kém của Biden đã đưa Hoa Kỳ vào cuộc chiến Ukraine, và hiện nay là cuộc chiến Israel. Những lệnh trừng phạt kinh tế của cựu TT Trump đã làm sụp đổ kinh tế Iran nhưng khi Biden lên cầm quyền, ông ta đã dỡ bỏ lệnh trừng phạt. Việc làm này đem lại cơ hội cho Iran được tự do sản xuất dầu khí, thu lợi hàng trăm tỷ Dollars mỗi năm. Biden đã hai lần chuyển giao cho Iran số tiền mà Hoa Kỳ đã giữ lại trước đây: một lần 6 tỷ Dollars và một lần 1.2 tỷ Dollars.

Biden đã đưa Houthis ra khỏi danh sách khủng bố. Houthis là nhóm kháng chiến quân Hồi Giáo ở Yemen và được Iran hậu thuẫn. Houthis tuyên bố họ là thành phần trong liên minh kháng chiến cùng với Hamas và Hezbollah do Iran lãnh đạo trong cuộc chiến chống Israel, Hoa Kỳ và cả phương Tây nữa. Houthis đã tấn công các tàu thương mại trên đường hàng hải quốc tế tại Biển Đỏ. Iran đã phủ nhận có liên quan tới hoạt động của Housthis trên Biển Đỏ nhưng mới đây, chính Iran đã tấn công tàu chở hàng của Israel, và sau đó đã phóng drone và hỏa tiễn tới Israel.

Chính sách ngoại giao yếu kém của Biden đã khiến Hoa Kỳ mất quyền kiểm soát đường hàng hải trên Biển Đỏ và cho phép Trung Cộng bành trướng hoạt động trên Biển Đông. Tháng 8 năm 2023 vừa qua, Trung Cộng đã công bố một bản đồ mới cho thấy lãnh hải của Trung Cộng chiếm khoảng 90% diện tích của Biển Đông. Trung Cộng đã ngang nhiên giành quyền kiểm soát vùng Biển Đông, một đường hàng hải quốc tế nơi có hoạt động của các tàu thương mại trị giá hơn 5 ngàn tỷ Dollars mỗi năm.

Tại Hội Nghị Liên Hiệp Quốc năm 2020, cựu TT Trump đã nói “Chúng tôi tạo dựng hòa bình bằng sức mạnh.” Chính sức mạnh đã đem lại hòa bình cho Hoa Kỳ và vùng Trung Đông trong 4 năm dưới thời cựu TT Trump, giờ đây Biden lại đưa Hoa Kỳ vào cuộc chiến Ukraine và Israel. Rồi đây Hoa Kỳ sẽ còn phải dính líu vào những cuộc chiến nào khác nữa?

Kim Nguyễn
April 16, 2024

----------