Nguồn: BBC

Ngày đăng: 2023-08-25

Lãnh đạo tập đoàn lính đánh thuê Yevgeny Prigozhin được cho là đã tử nạn sau khi một máy bay riêng chở ông rơi ở phía bắc Moscow. Không hành khách nào trên máy bay sống sót, theo Reuters.

Ông Prigozhin, 62, đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy chống lại các tướng quân đội Nga hôm 23-24/6, mà Tổng thống Vladimir Putin cho rằng có thể đẩy Nga vào một cuộc nội chiến.

Những người khác phản đối Putin hoặc đường hướng của ông ta cũng đã chết trong các tình huống bí ẩn hoặc tính mạng bị đe dọa.

Lãnh đạo nhóm đối lập nổi tiếng của Nga, Alexei Navalny, bay tới Đức vào tháng 8/2020 để điều trị sau khi bị đầu độc ở Siberia bằng cái mà các chuyên gia phương Tây kết luận là chất độc thần kinh quân sự Novichok. Nga phủ nhận có sự liên quan đến vụ việc.

Ông Navalny giành được sự ngưỡng mộ khắp thế giới khi tình nguyện quay trở lại Nga năm 2021. Ông bị bắt ngay lập tức khi vừa tới nơi. Ông hiện đang thụ án tù tổng cộng 11-12 năm với tội danh lừa đảo và các tội danh khác mà ông cho là không có thật. Phong trào chính trị của ông bị đặt ngoài vòng pháp luật và bị tuyên bố là 'cực đoan'. Ông Navalny gần đây phải chịu thêm mức tối đa 19 năm tù giam về an ninh hình sự, cộng thêm vào thời hạn tù giam của ông.

Một cựu điệp viên hai mang người Nga đã trao các bí mật cho tình báo Anh, ông Sergei Skripal và con gái Yulia được tìm thấy bất tỉnh trên một ghế băng bên ngoài trung tâm mua sắm tại thành phố thánh đường Salisbury của Anh tháng 3/2018.

Họ được đưa đến bệnh viện trong tình trạng nguy kịch. Giới chức Anh cho hay họ bị đầu độc bằng Novichok, một nhóm các chất độc thần kinh được quân đội Soviet phát triển vào những năm 1970 và 1980. Cả hai đều sống sót.

Nga phủ nhận liên quan đến vụ đầu độc này và nói Anh đang khơi dậy làn sóng chống Nga.

Một nhà hoạt động đối lập người Nga, Vladimir Kara-Murza nói ông tin rằng đã có các nỗ lực đầu độc ông năm 2015 và 2017. Một phòng thí nghiệm của Đức sau đó đã tìm thấy mức độ tăng dần của thủy ngân, đồng, mangan và kẽm trong cơ thể ông, theo hồ sơ y tế mà Reuters được xem. Moscow phủ nhận có liên quan đến vụ việc.

Alexander Litvinenko, một cựu tình báo KGB và nhà chỉ trích Putin, chết năm 2006 ở khách sạn Millennium tại London ở tuổi 43 sau khi uống trà xanh có pha polonium-210, một chất đồng vị phóng xạ hiếm và mạnh, giới chức Anh cho hay.

Putin có thể không phê chuẩn vụ giết người này, một cuộc điều tra của Anh kết luận năm 2016. Điện Kremlin phủ nhận có liên quan tới vụ việc.

Một cuộc điều tra do một thẩm phán cấp cao người Anh tiến hành cho thấy cựu vệ sỹ KGB Andrei Lugovoy và một người Nga khác, Dmitry Kovtun, đã thực hiện vụ đầu độc trong một nhiệm vụ mà ông nói có thể được chỉ đạo bởi Cơ quan An ninh Liên bang (FSB) của Nga, người thừa kế chính của KGB thời Liên Xô.

Litvinenko chạy khỏi Nga tới Anh sáu năm trước, cho tới ngày ông bị đầu độc.

Nhà hoạt động 44 tuổi người Nga này được phát hiện đã chết gần căn hộ cao cấp của ông tại một khu vực có cổng riêng bên ngoài London sau khi ông ra ngoài chạy bộ vào tháng 11/2012.

Alexander Perepilichny chạy tới Anh lánh nạn năm 2009 sau khi giúp một cuộc điều tra của Thụy Sỹ về hoạt động rửa tiền của Nga. Cái chết bất thình lình của ông làm dấy lên câu hỏi về khả năng ông bị ám sát.

Cảnh sát Anh loại trừ khả năng này bất chấp nghi ngờ ông có thể bị sát hại bởi một chất độc hiếm. Một phiên điều trần trước cuộc điều tra cho hay có dấu vết của một chất độc hiếm và chết người từ cây lá ngón được tìm thấy trong dạ dày của ông.

Perepilichny trước đó đã ăn một bát súp lớn có me chua, một món ăn phổ biến của Nga. Nga phủ nhận có liên quan tới vụ việc.

Viktor Yushchenko, khi đó là một lãnh đạo phe đối lập Ukraine, bị đầu độc trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2004 khi ông tranh cử với tư cách thân phương Tây chống lại Thủ tướng thân Nga Viktor Yanukovich.

Ông nói ông bị đầu độc khi ăn tối bên ngoài Kyiv với giới chức từ các cơ quan an ninh Ukraine. Nga phủ nhận có liên quan tới vụ việc.

Cơ thể ông được tìm thấy chứa lượng dioxin cao gấp 1000 lần mức thông thường. Mặt và cơ thể ông biến dạng vì chất độc. Ông phải trải qua hàng loạt các cuộc phẫu thuật sau đó.

Ông thắng chức tổng thống trong cuộc thăm dò trước cuộc bầu cử sau khi Tòa án Tối cao Ukraine bác bỏ các kết quả tuyên bố ông Yanukovich là người chiến thắng, trong bối cảnh các cuộc biểu tình trên đường phố được lấy tên "Cuộc cách mạng Cam".

Anna Politkovskaya, một nhà báo từng đưa tin về các vụ lạm dụng nhân quyền, bị bắn chết bên ngoài khu trung cư của cô ở Moscow vào 7/10/2006, sau khi từ siêu thị trở về nhà. Vụ ám sát Politkovskaya, một người mẹ 48 tuổi có hai con, đã gây ra một làn sóng phẫn nộ ở phương Tây và nhấn mạnh mối quan ngại về sự án toàn của các phóng viên làm việc tại Nga.

Yevgeny Prigozhin: Chủ tịch tập đoàn lính đánh thuê Wagner là ai?

-----------

Tác giả : Jaroslav Lukiv

Nguồn: BBC

Ngày đăng: 2023-08-25

Nhà lãnh đạo Nga cho rằng người đứng đầu nhóm lính đánh thuê là "một người có tài" nhưng lại "mắc sai lầm nghiêm trọng trong cuộc sống".

Ông Putin cũng gửi lời chia buồn tới gia đình của tất cả 10 nạn nhân được cho là có mặt trên chiếc máy bay rơi ở phía tây bắc Moscow vào tối 23/8.

Tuy nhiên, ông Putin không xác nhận rõ ràng cái chết của ông Prigozhin.

Kể từ thời điểm máy bay rơi, đã có nhiều đồn đoán bất tận về nguyên nhân gây ra vụ tai nạn chết người và liệu ông Prigozhin có thực sự có mặt trên máy bay như được nêu trong danh sách hành khách hay không.

Tại cuộc họp giao ban hôm 24/8, một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc cho biết Mỹ tin rằng người đứng đầu Wagner có thể đã thiệt mạng trong vụ tai nạn trên.

Người dân gần hiện trường vụ tai nạn ở vùng Tver cho biết họ nghe thấy một tiếng nổ lớn trước khi nhìn thấy một chiếc máy bay rơi xuống từ bầu trời.

Một trong những giả thuyết đang được điều tra là liệu có một quả bom được tuồn lên máy bay hay không, truyền thông Nga đưa tin.

Một quan chức Mỹ nói với đài CBS News, đối tác ở Mỹ của BBC, rằng nguyên nhân rất có thể là do một vụ nổ trên máy bay.

Quan chức này cho biết thêm nguyên nhân gây ra vụ nổ vẫn chưa được xác định, mặc dù có một khả năng là do bom nổ.

Một giả thuyết khác do kênh Telegram có liên kết với tài khoản của ông Prigozhin đưa ra cho rằng chiếc máy bay đã bị lực lượng phòng không Nga bắn hạ. Điều này chưa được xác nhận và vào hôm 24/8, Lầu Năm Góc cho biết không có thông tin nào chứng minh điều này.

Các nhân viên mặt đất tại sân bay Sheremetyevo ở Moscow - nơi chiếc máy bay cất cánh hướng tới St Petersburg - đang bị thẩm vấn và các đoạn phim CCTV đang được kiểm tra.

Yevgeny Prigozhin, chủ tịch tập đoàn lính đánh thuê Wagner là ai?

Prigozhin - thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê Wagner của Nga - từng được biết đến là người trung thành với Putin.

Nhưng sau khi lãnh đạo một cuộc binh biến ngắn ngủi ở Nga hồi tháng 6, nhiều nhà quan sát đã gọi ông Prigozhin là một "người chết biết đi".

Điện Kremlin rõ ràng đã im lặng sau vụ tai nạn. Sáng ngày hôm sau, Tổng thống Putin thậm chí còn phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Brics ở Nam Phi thông qua video - nhưng không đề cập đến vụ tai nạn mà phần lớn thế giới đang bàn tán.

Tuy nhiên, vào tối 24/8, điều đó đã thay đổi.

“Trên hết, tôi muốn bày tỏ những lời chia buồn chân thành nhất tới gia đình của tất cả những người đã thiệt mạng”, ông Putin nói trong một cuộc họp được truyền hình tại dinh thự ở Điện Kremlin.

Ông tiếp tục, thông tin ban đầu nói rằng "những thành viên của Wagner" đã có mặt trên máy bay.

“Đây là những người đã có đóng góp đáng kể cho sự nghiệp chung của chúng ta trong việc chống lại chế độ tân phát xít ở Ukraine”, ông Putin nói, lặp lại thông tin sai sự thật của Điện Kremlin rằng Ukraine liên kết với chủ nghĩa phát xít.

Tổng thống Nga đã sử dụng lời buộc tội này để biện minh cho cuộc xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2/2022.

Quay lại Prigozhin, Putin cho biết ông đã biết thủ lĩnh Wagner từ đầu những năm 90 và mô tả ông ta là một "người đàn ông có cuộc sống phức tạp".

Nhà lãnh đạo Nga cũng dành nhiều lời khen ngợi cho Prigozhin và các chiến binh của ông ta, đặc biệt là các hoạt động của họ ở Ukraine.

Mặc dù đã dùng thì quá khứ khi nói về Prigozhin và bày tỏ sự cảm thông với gia đình các nạn nhân, song ông Putin không xác nhận cái chết của người đứng đầu Wagner.

Khi Prigozhin và những tay súng của ông ta - bao gồm nhiều người bị kết án - phát động cuộc binh biến cách đây hai tháng, Tổng thống Putin đã mô tả hành động của họ là "sự phản bội" và "một cú đâm sau lưng nước Nga".

Ông thề sẽ trừng phạt những thủ phạm, những kẻ đã huỷ bỏ "cuộc tuần hành vì công lý" tiến về Moscow khi còn cách thủ đô khoảng 200km.

Tuy nhiên, sau đó, một thỏa thuận đã được thông qua cho phép các chiến binh Wagner được lựa chọn - gia nhập quân đội Nga hoặc chuyển đến nước láng giềng Belarus, và không phải đối mặt với hình phạt nào.

Khôi phục này đã gây ngạc nhiên cho cả những người dân Nga và các chuyên gia, những người cảm thấy băn khoăn rằng thủ lĩnh Wagner dường như được phép đi lại tự do trên khắp nước Nga và dường như là cả quốc tế.

Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về vụ việc.

Các chuyên gia pháp y Nga hiện được cho là đã bắt đầu nhận dạng nạn nhân, nhưng ông Putin cho biết việc xét nghiệm ADN sẽ tốn thời gian.

Theo cơ quan hàng không dân dụng Nga, người đồng sáng lập Wagner, Dmitry Utkin và người phụ trách tài chính của Wagner, Valeriy Chekalov cũng có mặt trên máy bay.

Toàn bộ 7 hành khách và 3 thành viên phi hành đoàn trên máy bay được cho là đã thiệt mạng.

----------