Tác giả : John Haughey Biên dịch : Tuệ Minh

Nguồn: Báo Mai

Ngày đăng: 2023-10-03

Người đứng đầu Ngũ Giác Đài đang chuẩn bị về hưu sau bốn năm đầy sóng gió với cựu Tổng thống Trump và những lời chỉ trích gay gắt từ những nghị sĩ theo phái bảo tồn truyền thống trong Hạ viện.

Hồi năm 2004, khi Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin là tư lệnh của Sư đoàn Sơn Cước số 10 ở Iraq, ông đã cùng một trong những chỉ huy lữ đoàn của mình chạy suốt đêm khuya để thăm một người lính vừa bị thương trong bệnh viện.

“Vì vậy, chúng tôi đã đi theo đường Ireland ở Baghdad, nơi được mệnh danh là con đường nguy hiểm nhất thế giới, và ngay lập tức chúng tôi bị một thiết bị nổ tự chế (IED) đánh trúng,” ông hồi tưởng lại, mô tả việc họ đã trong gang tấc tránh được lưỡi hái của tử thần hoặc trọng thương trong một vụ nổ xé nát chiếc Humvee của họ như thế nào.

“Sau đó, tôi hỏi vị tướng, ‘Chuyện như thế này đã từng xảy ra với ông chưa?’” ông Austin kể lại. “Và ông ấy nói, ‘Ồ, có chứ, thưa ngài. Tôi đã gặp vụ nổ khoảng năm lần rồi.”

Vị tướng này là Tướng Mark Milley, chỉ huy của Đội Chiến đấu Lữ đoàn số 2 của Sư đoàn Sơn Cước số 10, người sau này tiếp tục phục vụ dưới quyền của ông Austin trong gần hai thập niên với tư cách là Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Ngũ Giác Đài dưới cả hai thời tổng thống Donald Trump và Joe Biden.

“Ông ấy luôn sẵn sàng tham chiến. Ông ấy không bao giờ ngần ngại lao vào nguy hiểm vì các binh sĩ hoặc vì đất nước của mình và tôi đã tận mắt chứng kiến điều đó,” ông Austin chia sẻ trong buổi lễ chuyển giao quyền chỉ huy ngày 29/09 tại khu diễn hành ở Fort Myer, nằm sát Nghĩa trang Quốc gia Arlington ở quận Arlington, Virginia.

Hôm 01/10, Tướng Milley đã lui về thành ông Milley, kết thúc sự nghiệp kéo dài 44 năm được bắt đầu từ một quân nhân thiết giáp và thăng tiến lên chức vụ chỉ huy trong 8 sư đoàn và đơn vị lực lượng đặc nhiệm của Lục quân, để cuối cùng về hưu với tư cách là một quân nhân có cấp bậc cao nhất của quốc gia.

Ông đã hoàn thành buổi lễ chuyển trao quyền chỉ huy cho Tham mưu trưởng Không quân, Tướng Charles Q. Brown một phi công chiến đấu lái F-16 “mẫu mực” người sẽ trở thành Chủ tịch thứ 21 của Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân. Buổi lễ có sự tham dự của Tổng thống (TT) Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris.

Ông Austin cho biết Tướng Milley là “một học giả và một chiến binh” xuất thân từ giai tầng lao động ở Boston. Ông đã thể hiện sự cứng cỏi của mình từ lúc còn là một vận động viên khúc côn cầu dự bị ưu tú cho đến khi nhận được học bổng ROTC tại Đại học Princeton, nơi ông tốt nghiệp năm 1980 và nhận nhiệm vụ làm quân nhân Lục quân.

Ông cho biết, “Có thể quý vị không biết điều này, rằng ông ấy lớn lên ở Boston. Đó là một sự thật ít ai biết trừ khi quý vị từng gặp ông ấy. Đối với ông ấy, Boston như là thánh địa và cầu thủ nổi tiếng một thời của đội Boston Bruins Bobby Orr như là một vị thánh bảo hộ.”

Ông Austin chia sẻ rằng điều đó rất quan trọng bởi vì ông Bobby Orr là thể hiện cho sự kỷ luật “làm việc chăm chỉ và hy sinh. Ông Orr nói rằng nếu thiếu điều đó thì kỹ năng cũng chỉ là tiềm năng. Nhưng tướng Milley chưa bao giờ để kỹ năng chỉ dừng lại ở mức tiềm năng. Ông ấy luôn sẵn lòng tham gia vào cuộc chiến.”

Tuy nhiên, ông Milley không chỉ phải đối mặt với các trận chiến.

Di sản của Tướng Milley còn đáng chú ý vì những vướng mắc của ông với cựu TT Trump trong suốt 19 tháng ông giữ chức Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng dưới thời chính phủ cựu TT Trump và trong những năm sau đó, cũng như nỗi lo lắng của Quốc Hội về các chính sách “thức tỉnh” mà ông không áp đặt nhưng vẫn phải thực hiện.

Sau khi ông Trump rời nhiệm sở, một trong những tuyên bố của Tướng Milley về ông Trump là trong những ngày cuối cùng của chính phủ TT Trump, ông đã ngăn cản vị cựu tổng thống này phát động một cuộc tấn công lớn vào Iran. Lời giễu cợt thẳng thừng của ông đối với cựu tổng thống đã khiến ông trở thành vị thần tối thượng trong mắt những người ghét phong trào MAGA, cùng với bà Hillary Clinton, ông Anthony Fauci, và ông Christopher Wray, và nhiều người khác.

Nhiệm kỳ của ông với tư cách là Tổng tham mưu trưởng của Ngũ Giác Đài cũng nổi bật vì sự náo động của Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện đối với các chương trình huấn luyện về sự đa dạng, công bằng, và hòa nhập DEI cũng như các chính sách “thức tỉnh” khác trong quân đội mà họ cho rằng đang góp phần gây thiếu hụt số lượng chiêu binh và làm suy giảm khả năng sẵn sàng của quân đội.

Những chương trình DEI đó cùng các chính sách “thức tỉnh” khác đã được Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper của chính phủ TT Trump thiết lập trong mùa hè đại dịch năm 2020, và được đưa vào ngân sách quốc phòng năm 2021, sau đó được củng cố hơn nữa trong cùng năm đó bằng các sắc lệnh do tổng thống vừa mới đắc cử Biden ban hành.

Trong số đó có một chỉ thị hoàn trả chi phí đi lại cho việc phá thai và cho các quân nhân hoặc thành viên gia đình của họ được nghỉ có lương nếu họ chọn phá thai. Ngoài ra còn một chỉ thị khác bãi bỏ lệnh cấm của ông Trump, vốn quy định rằng người chuyển giới không được phục vụ trong quân đội.

Trong bốn năm giữ chức Tham mưu trưởng Liên quân của Tướng Milley, ông còn phải đối mặt với việc ông Austin ra lệnh toàn quân đội tạm ngừng vào năm 2021 để xem xét về “chủ nghĩa cực đoan trong hàng ngũ quân đội,” điều này càng khiến phái bảo tồn truyền thống bất mãn hơn. Họ cho rằng vị tướng này quá hăng hái với DEI và các chương trình “thức tỉnh” khác cũng như các giao thức đang được khai triển khắp Bộ Quốc phòng (DOD) dưới thời chính phủ TT Biden.

Tướng Brown, người Mỹ gốc Phi Châu đầu tiên lãnh đạo một quân chủng của quân đội Hoa Kỳ và giữ chức Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, mặc dù đã được Thượng Viện xác nhận, cũng có mối quan hệ căng thẳng với các dân biểu theo phái bảo tồn truyền thống ở Hạ viện. Họ đã chỉ trích ông vì ông là đồng tác giả của một bản thông cáo vào tháng 08/2022, trong đó quy định hạn ngạch chủng tộc ưu tiên cho các nỗ lực chiêu binh của Lực lượng Không quân, và vì ông tuyên bố ủng hộ DEI cũng như các chính sách khác được cho là theo chủ nghĩa “thức tỉnh.”

Tuy nhiên, không điều nào trong số đó được đề cập trực tiếp trong buổi lễ chuyển giao quyền chỉ huy chỉ huy kéo dài hai giờ với sự góp mặt của các ban nhạc diễn hành trong quân đội biểu diễn trống, sáo, và kèn trombone dưới một loạt cờ và biểu ngữ đầy màu sắc.

“Tất cả những ai đã từng làm việc với ông Mark đều biết ba điều về ông ấy,” ông Biden cho hay. “Ông ấy đến từ Boston, ông ấy thích bản đồ, và yêu thích Hiến Pháp. Mỗi điều trong số ba điều này đều cho thấy một thứ gì đó sâu sắc hơn.”

Tổng thống cho biết di sản từ Boston của ông Milley “là điều đã hình thành nên những giá trị giúp định hướng cho ông ấy trong suốt cuộc đời. Đó là về một người cha và một người mẹ, cả hai đều là cựu chiến binh trong Đệ Nhị Thế chiến, là những người đã nêu gương về sự cao quý khi phục vụ tổ quốc của mình… về việc biết rõ mình có nguồn gốc từ đâu.”

Ông Biden cho biết niềm yêu thích bản đồ của Tướng Milley “liên quan đến việc biết mình đang ở đâu, sẽ đi đâu. Ông Mark muốn bảo đảm rằng ông ấy có đủ những thông tin cần thiết, đưa ra những quyết định sáng suốt với tư cách là người lãnh đạo và đưa ra lời khuyên cho người khác.”

Ông Biden nói rằng Tướng Milley không bao giờ dao động trong việc ủng hộ Hiến Pháp, một lĩnh vực mà ông vốn có kiến thức và sự trân trọng của một học giả.

Ông nói: “Hiến Pháp là điều khiến chúng ta trở thành một quốc gia hùng mạnh, giúp chúng ta trở thành một nền dân chủ, và là con đường mà Hoa Kỳ trong hơn hai thế kỷ luôn cố gắng tiếp tục tiến về phía trước.”

Hoa Kỳ không phải là nói về “lòng trung thành với bất kỳ cá nhân hay đảng phái chính trị nào, mà là trung thành với ý tưởng về nước Mỹ, một quốc gia không giống bất kỳ quốc gia nào trong lịch sử nhân loại, ý tưởng rằng tất cả chúng ta sinh ra đều bình đẳng,” ông Biden nói. “Đó là điều Hiến Pháp tuyên bố. Đó là điều chúng ta đã tuyên thệ. Đó là lý do tại sao các thế hệ nam thanh nữ tú thuộc mọi nền tảng văn hóa và tín ngưỡng đã tiến bước để trở thành một phần của lực lượng chiến đấu vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới. Và đó không phải là cường điệu đó thực sự là lực lượng chiến đấu vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới.”

TT Biden cho biết, kể từ khi được ông Trump bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân hồi tháng 10/2019, “ông Mark đã vững vàng trong việc chỉ huy quân đội của chúng ta khi họ phải dẫn dắt những gì mà tôi cho là một trong những môi trường an ninh phức tạp nhất mà thế giới của chúng ta phải đối mặt trong một thời gian dài.”

Ông cho biết Tướng Milley đã “đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố các liên minh hiện có của Hoa Kỳ từ NATO cho đến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, xây dựng chiến lược, giữ cho các lực lượng của chúng ta luôn dẫn đầu trong các lĩnh vực mạng và không gian cũng như trong cuộc chiến lâu dài nhất của Hoa Kỳ, tiếp tục loại bỏ những kẻ khủng bố ra khỏi chiến trường, sát cánh cùng người dân Ukraine dũng cảm, bảo đảm rằng họ có trang thiết bị, sự ủng hộ mà họ cần, khi họ cần, để bảo vệ sự tự do của họ.”

Đề cập đến việc ông Austin hồi tưởng về thời điểm Tướng Milley “cứu tôi khỏi bị nổ tung,” ông Biden nói, “Phần này của câu chuyện khiến tôi có ấn tượng về lý do họ có mặt trên Đường Ireland vào đêm hôm đó. Lý do khiến họ ở đó. Họ đi thăm một binh sĩ bị thương. Đó là tinh thần lãnh đạo. Đó là lòng yêu nước. Đó là sự mạnh mẽ. Đó là ông Mark Milley.”

Trong lời chia tay của mình, Tướng Milley thực sự đã tập trung vào Hiến Pháp, vốn được ông đã mô tả như một trải nghiệm sống động về cách “những người dân chúng ta,” những người không hoàn hảo, có thể liên tục dấn thân để “thành lập một liên minh hoàn hảo hơn.”

“Hôm nay không phải là về bất cứ ai ở đây trên sân khấu này. Đó là về một điều gì đó lớn lao hơn nhiều. Là về nền dân chủ của chúng ta. Là về nhà nước cộng hòa của chúng ta. Là về những màu sắc được treo ở phía sau tôi. Là về những ý tưởng và giá trị tạo nên trải nghiệm vĩ đại về tự do này,” ông nói. “Những giá trị và ý tưởng đó được chứa đựng trong Hiến Pháp của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, vốn là ngôi sao Bắc Đẩu đạo đức cho tất cả chúng ta, những người có đặc quyền khoác lên mình màu cờ của đất nước chúng ta.”

Hiến Pháp là một tài liệu đơn thuần, một văn bản, nhưng thể hiện “ý tưởng về Hoa Kỳ,” tướng Milley khẳng định. “Tài liệu đó mang lại mục đích cho sự phục vụ của chúng ta, rằng tất cả chúng ta trong bộ quân phục đều tuyên thệ sẽ bảo vệ và chống lại mọi kẻ thù, cả ngoại xâm và,” ông đặc biệt nhấn mạnh, “nội xâm.”

Ông nói, những gì đã đúng qua nhiều thế hệ thì vẫn đúng cho đến tận ngày nay. “Chúng ta, trong bộ quân phục, sẵn lòng hy sinh tính mạng để truyền lại tài liệu đó cho thế hệ kế tiếp.”

“Chúng ta là độc nhất vô nhị trong số các lực lượng vũ trang trên thế giới. Chúng ta không tuyên thệ trung thành với một đất nước. Chúng ta không tuyên thệ trung thành với một tôn giáo. Chúng ta không tuyên thệ trung thành với một vị vua hay nữ hoàng, một kẻ bạo chúa hay một kẻ muốn trở thành nhà độc tài. Chúng ta không tuyên thệ trung thành với một cá nhân,” ông nói. “Chúng ta tuyên thệ trung thành Hiến Pháp, với lý tưởng của Hoa Kỳ, và chúng ta sẵn sàng hy sinh tính mạng để bảo vệ Hiến Pháp. Mỗi người lính, thủy thủ, phi công, thủy quân lục chiến, vệ binh và lực lượng tuần duyên.

Mỗi người trong chúng ta cam kết cả cuộc đời mình để bảo vệ và che chở cho tài liệu đó (Hiến Pháp), bất kể phải đánh đổi bằng chính bản thân mình.”

Tướng Milley nói rằng cam kết đó vẫn sẽ vững chắc như bàn thạch dưới thời Tướng Brown.

“Tướng CQ Brown là người lãnh đạo thích hợp để đẩy nhanh sự thay đổi. Ông ấy là người phù hợp vào đúng thời điểm để tiếp tục sứ mệnh của quân đội vĩ đại này. Ông CQ biết cách lãnh đạo một lực lượng chiến đấu toàn cầu,” ông nói, và quay sang người kế nhiệm trên sân khấu, “Hãy sẵn sàng chiến đấu. Không còn nghi ngờ gì nữa, quý vị sẽ đối mặt với những thách thức của ngày mai.”

----------