Nguồn: BBC

Ngày đăng: 2023-11-12

Một năm nữa, và tất cả dấu hiệu cho thấy cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ 'bộ phim chiếu lại' của năm 2020 nhưng với vai trò đảo ngược - Donald Trump đảm nhận vai tổng thống của Joe Biden.

Một bầu không khí không mấy hào hứng bao trùm khi các cử tri chỉ có một lựa chọn tương tự, và mọi chuyện dường như được thiết lập theo một mô thức quen thuộc. Thậm chí khi các cuộc thăm dò cho thấy một cuộc chạy đua vào Nhà Trắng đang 'ngang tài ngang sức'.

Nhưng lịch sử sẽ cho thấy, mọi chuyện diễn ra trong một năm tới sẽ có thể đảo ngược kết quả cuộc tranh đua này.

Vào năm 1979, một cuộc khủng hoảng con tin đã khiến Tổng thống Jimmy Carter vuột mất cơ hội được tái đắc cử. Và trong năm 2020, đại dịch Covid đã định hình lại đất nước Hoa Kỳ.

Sau đây là bốn bất ngờ có thể đảo ngược tiến trình bầu cử tổng thống Mỹ 2024.

Robert F Kennedy Jr, người gần đây đã tuyên bố không theo đuổi vai trò là ứng viên của Đảng Dân chủ, thay vào đó trở thành ứng viên tổng thống độc lập -

Nếu một người không phải là ứng viên từ Đảng Cộng hòa hay Dân chủ, cơ hội trở thành tổng thống Mỹ là quá mong manh. Thế nhưng các ứng viên của một đảng thứ ba trong quá khứ đã đảo ngược được kết quả bầu cử - và chuyện này có thể lặp lại trong năm 2024.

Vào năm 1992, một doanh nhân giàu có Ross Perot đã giành được 19% số phiếu bầu, và được xem đã khiến phe Cộng hòa đánh mất một chiến thắng trong cuộc bầu cử.

Năm 2000, ứng viên Đảng Xanh (Green Party) Ralph Nader giành được 97.488 phiếu ở Florida, giúp Tổng thống George W Bush giành được ưu thế ở những bang không phải chiến trường (swing state). Và một số người còn nhận định ứng viên Đảng Xanh, Jill Stein cũng đã khiến bà Hillary Clinton chịu tác động bất lợi trong cuộc bầu cử năm 2016.

Cuộc bầu cử lần này có thể có khả năng bất ngờ tương tự. Một chính trị gia cấp cao người Mỹ mà tôi phỏng vấn trong tuần qua cho biết tỷ lệ ủng hộ thấp dành cho cả Tổng thống Joe Biden và ứng viên hàng đầu của Đảng Cộng Hòa, Donald Trump, có thể mở rộng cửa cho thêm các ứng viên khác, cuộc thăm dò của Gallup mới đây cho thấy điều tương tự.

Hai ứng viên độc lập đã bước vào cuộc tranh đua. Nhà hoạt động Cornel West theo đường lối cấp tiến, và Robert F Kennedy Jr, người gần đây đã tuyên bố không theo đuổi vai trò là ứng viên của Đảng Dân chủ.

Trước động thái này, các cuộc thăm dò cho thấy ông Robert F Kennedy Jr có thể giành được sự ủng hộ của khoảng 20% cử tri Đảng Dân chủ. Hiện không có mối liên quan đảng phái nào, ông Kennedy, người cũng 'được lòng' các cử tri có tư tưởng theo thuyết âm mưu - cũng có thể lấy số phiếu khỏi tay của Trump.

Cuộc bầu cử lần này có khả năng là cuộc rượt đuổi sát nút, và thậm chí một vài phiếu bầu dành cho ứng viên đảng thứ ba cũng có thể tạo sự khác biệt.

• Tường trình bởi Nomia Iqbal :

Đúng vậy, chúng ta đã nghe nhiều về điều này - cả Tổng thống Biden và cựu Tổng thống Trump đều đã cao tuổi. Vào ngày tuyên thệ nhậm chức tổng thống năm 2025, ông Biden sẽ 82 tuổi, còn ông Trump là 78 tuổi. Không có dấu hiệu cho thấy họ đang trong tình trạng sức khỏe kém, nhưng cuộc bầu cử sẽ thế nào nếu chuyện gì xảy ra với họ trong cuộc chạy đua nước rút?

Vâng, câu trả lời phụ thuộc vào khi nào.

Nếu họ bị bệnh nghiêm trọng hoặc chết trong khoảng từ nay đến năm mới 2024, thì cả hai phe đều có nhiều ứng viên sẵn sàng cạnh tranh để được chọn đại diện ứng cử. Thế nhưng tình hình trở nên phức tạp khi các bang hoàn tất số phiếu cho cuộc bầu cử sơ bộ.

Nếu tình hình xấu nhất xảy ra vào giữa tháng 10/2024, tên của họ sẽ vẫn nằm trên phiếu bầu quốc gia. Theo Hiến pháp Mỹ, ứng viên vẫn có thể tranh cử khi đã qua đời, thậm chí khi không thể tuyên thệ nhậm chức.

Chuyện này đã xảy ra trước đây: Vào năm 2000, Mel Carnahan chạy đua vào Thượng viện Mỹ khi ông bị thiệt mạng trong một vụ rơi máy bay trên đường đến một sự kiện vận động tranh cử. Ông ấy được bầu sau khi qua đời và vợ của ông ấy, Jean, đảm nhiệm chức vụ này cho đến khi diễn ra một cuộc bầu cử đặc biệt được tổ chức vào năm 2002.

Nếu một ứng viên thắng cử chết sau ngày bầu cử, thậm chí trước ngày tuyên thệ, thì phó tổng thống sẽ tuyên thệ thay. Họ sau đó thậm chí phải đề cử một phó tổng thống để thay thế mình - người này sẽ cần phải được Quốc hội phê chuẩn.

Vấn đề này trở nên vô cùng phức tạp nên chúng ta hãy cùng hy vọng tất cả các ứng viên đều thật mạnh khỏe!

• Tường trình bởi Barbara Plett Usher :

Cuộc chạy đua của Tổng thống Biden lần này diễn ra trong bối cảnh bị định hình trước bởi những cuộc khủng hoảng quốc tế - Nga xâm lược Ukraine và cuộc chiến giữa Israel chống lại Hamas. Ngoài ra phải kể đến Trung Quốc đang ngày càng gia tăng áp lực quân sự lên vùng không phận của Đài Loan, điều này cũng tạo một bối cảnh nguy hiểm.

Đội ngũ của ông Biden đang cố gắng đạt được lợi thế từ điều này, khắc họa ông như một vị tổng tư lệnh đáng tin cậy, và ông ấy cũng đạt được những điểm cộng tương đối trong các cuộc thăm dò ý kiến liên quan đến cách xử lý hai cuộc chiến tranh đang 'nóng' hiện nay. Thế nhưng cũng có một xu thế lo ngại về chiến dịch của vị tổng thống: ủng hộ sụt giảm từ các thành phần quan trọng của những cử tri trẻ theo phe Dân chủ, những người tức giận trong việc Biden ủng hộ mạnh mẽ Israel và thương vong của Palestine đang gia tăng.

Và nếu như có có bất kỳ cuộc chiến tranh nào vượt khỏi biên giới hiện tại - nếu Nga tấn công một quốc gia thành viên Nato, nếu các nhóm vũ trang liên minh với Iran để cùng Hamas chống lại Israel - điều này sẽ làm đảo lộn những tính toán bầu cử và thay đổi cục diện.

Liệu Mỹ sẽ bị kéo vào cuộc chiến thay vì đứng bên lề như lập trường hiện nay cùng sức mạnh ngăn chặn?

Liệu các cuộc khủng hoảng quốc tế sẽ làm tổn hại đến viễn cảnh dành cho đối thủ có thể của ông Biden là Donald Trump hay không? Hoặc nếu khi ông Trump đạt được sự ủng hộ từ các cử tri vốn đã chán ngán với việc viện trợ của Mỹ và, có thể cả về khả năng Mỹ tham chiến ở nước ngoài?

Nhiều nhân tố đang vượt khỏi tầm kiểm soát của họ, đặc biệt ở Trung Đông. Đây không phải là một vị thế tốt cho bất kỳ ứng viên tổng thống Mỹ nào.

• Tường trình bởi Gary O'Donoghue :

Cựu tổng thống Mỹ đang đối mặt với 91 cáo buộc hình sự trong bốn vụ án riêng biệt, có thể tất cả sẽ được đưa ra xét xử vào năm tới.

Mức án có thể tối đa lên đến hàng trăm năm, thế nhưng ít chuyên gia pháp lý nghĩ chuyện này có thể xảy ra, thậm chí khi ông Trump bị kết án là có tội.

Các luật sư của ông Trump đã ra sức rất nhiều, nhưng không giúp hoãn được phiên xét xử sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Họ biết việc chiến thắng cuộc bầu cử năm 2024 sẽ có thể đồng nghĩa một thời gian hoãn bốn năm, bởi vì hầu hết các ý kiến pháp lý đều loại trừ khả năng truy tố một vị tổng thống đương nhiệm, mà chỉ có một khả năng bị Quốc hội luận tội.

Nếu ông Trump đi tù trước cuộc bầu cử, thì không có gì có thể khẳng định rằng ông ta sẽ không chiến thắng.

Bị kết tội không ngăn chặn khả năng ông ấy chạy đua vào Nhà Trắng - 100 năm trước đây, một ứng viên đã đạt được gần một triệu số phiếu bầu khi ở sau song sắt.

Chuyện này rõ ràng ngăn chặn bất kỳ chiến dịch vận động tranh cử nào thế nhưng các cuộc thăm dò cho thấy những cử tri Đảng Cộng hòa sẽ không từ bỏ.

Nếu được bầu làm tổng thống Mỹ từ trại giam, ông Trump có thể tự ân xá cho mình khỏi các tội danh liên bang, nhưng nếu ông ấy bị giam theo một trong hai vụ án cấp quốc gia, ông ta sẽ không có quyền hạn làm điều tương tự.

Điều này đã tạo nên một khả năng kỳ lạ về một vị tổng thống đương chức đằng sau song sắt nhà tù.

Chúng ta đang trong một tình huống thật sự chưa từng có trước đây, và thậm chí những bộ não pháp lý hàng đầu cũng phải 'vò đầu bứt tai' về câu chuyện này.

----------