Tác giả : Milton Ezrati Biên dịch : Nhật Thăng

Nguồn: Báo Mai

Ngày đăng: 2023-12-13

Khi ông Joe Biden và ông Tập Cận Bình gặp nhau ở San Francisco vài tuần trước, họ đã nhấn mạnh về sự hợp tác và về việc giảm bớt hiềm khích giữa Hoa Kỳ và Trung cộng. Giờ đây có vẻ như mọi chuyện đã rõ rằng toàn bộ cuộc trò chuyện vui vẻ này chỉ đúng như bản chất của nó chỉ là nói suông thôi.

Tòa Bạch Ốc vừa công bố kế hoạch loại quyền sở hữu và sản phẩm của Trung cộng khỏi nỗ lực thúc đẩy việc sử dụng xe điện (EV) ở nước này. Bắc Kinh vẫn chưa có phản ứng đáp trả. Nhưng nếu báo cáo từ các nhà sản xuất là chính xác, thì toàn bộ nỗ lực này có thể còn là không hiệu quả.

Mới tuần trước, Bộ Ngân khố và Bộ Năng lượng đã nhắm tới Trung cộng. Các cơ quan này đã công bố các quy định mới về những sản phẩm nào có thể yêu cầu nhận khoản tín thuế hào phóng lên tới 7,500 USD cho mỗi chiếc xe điện được ghi trong phần khí hậu của Đạo luật Giảm Lạm Phát năm ngoái. Các quy định mới hiện loại trừ bất kỳ chiếc xe nào có chứa các bộ phận pin hoặc được lắp ráp tại nơi mà Tòa Bạch Ốc mô tả là một “công ty ngoại quốc đáng lo ngại” khỏi các khoản tín thuế.

Chính phủ định nghĩa các nhà sản xuất bị loại trừ như là bất kỳ công ty nào có trụ sở chính, thuộc sở hữu hoặc kiểm soát của Trung cộng, Nga, Iran, hoặc Bắc Hàn. Công ty ngoại quốc đáng lo ngại được định nghĩa cụ thể là bất kỳ công ty nào mà bất kỳ quốc gia nào trong số này nắm giữ ¼ số ghế hội đồng quản trị, quyền biểu quyết, hoặc vốn chủ sở hữu. Các quy định mới sẽ thắt chặt vào năm 2025 để áp dụng cho xe chứa các vật liệu quan trọng được chiết xuất, tinh chế, hoặc tái chế bởi bất kỳ quốc gia nào trong số này. Quy định này đề cập rõ ràng đến nguyên tố đất hiếm. Vì ở Iran, Bắc Hàn, hoặc Nga không có hoạt động sản xuất pin và xe điện, nên hầu như không còn nghi ngờ gì rằng các quy định này là nhắm vào Trung cộng. Bắc Kinh chắc chắn không thể không biết sự thực này.

Mặc dù được thiết kế để làm tổn thương Trung cộng, nhưng những quy định mới này đang đặt ra một yêu cầu cao đối với nỗ lực của người Mỹ. Xét cho cùng, Trung cộng chiếm 74% sản lượng cực âm hiện tại của thế giới, 92% sản lượng cực dương, và 76% sản lượng pin lithium-ion. Việc thay thế những nguồn hiện đang chiếm ưu thế này, kể cả đối với ngay doanh số bán hàng ở Bắc Mỹ, sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư nội địa rất lớn. Tính đến hôm nay, Liên minh Đổi mới Xe hơi (AAI), một nhóm vận động hành lang cho tất cả các công ty xe, lưu ý rằng chỉ ⅕ trong số 100 mẫu xe hơi được bán ở Hoa Kỳ là đủ điều kiện nhận tín thuế.

Tòa Bạch Ốc khoe rằng trên thực tế, nỗ lực này đang được tiến hành tốt, đồng thời tuyên bố rằng luật năm 2022 đã thu hút được khoảng 100 tỷ USD đầu tư tư nhân vào sản xuất xe điện. Không có bên nào xác minh độc lập về con số này, nhưng các quy định mới đặt ra câu hỏi về việc có bao nhiêu trong khoản cam kết [đầu tư] này là thực sự đủ điều kiện để được nhận trợ cấp.

Ví dụ, Ford hiện không chắc chắn về tình trạng của thỏa thuận cấp phép cho nhà máy pin mới ở Michigan mà họ đã ký kết với nhà sản xuất pin CATL của Trung cộng. Các quy định mới có cho phép một số cấu trúc quản lý quyền sở hữu nhất định, nhưng Ford đã chỉ ra rằng điều đó không thể chắc chắn. Chỉ riêng sự không chắc chắn sẽ làm chậm đà phát triển của Ford và hẳn là làm chậm bất kỳ cam kết nào về thời gian và tiền bạc trong tương lai. Không còn nghi ngờ gì nữa, điều đó sẽ tác động tương tự với những công ty khác.

Trong khi đó, những tin tức khác từ ngành công nghiệp xe cho thấy rằng tất cả sự lo lắng và định vị này có thể vô nghĩa trong phân tích cuối cùng. Các nhà sản xuất và đại lý bán lẻ báo cáo rằng ngay cả khi có những ưu đãi thuế hào phóng dành cho xe điện, thì những chiếc xe này vẫn không bán chạy.

Từ General Motors (GM) đến Tesla cho đến các đại công ty Nhật Bản, tất cả đều cho rằng công chúng Mỹ ít quan tâm đến xe điện hơn nhiều so với chính quyền ở Washington. Tại cuộc họp báo cáo thu nhập gần đây của Tesla, ông Elon Musk lưu ý rằng nhu cầu đang suy giảm. Mercedes Benz đã bắt đầu giảm giá xe điện chỉ để luân chuyển những chiếc xe này khỏi bãi đậu của họ. Giám đốc điều hành Mercedes Harald Wilhelm đã mô tả môi trường sản xuất và kinh doanh xe điện là một “không gian khá gay gắt.” Ford đã nhận xét rằng các đại lý của họ đang quay lưng lại với việc phân bổ Mach-E chạy điện của công ty. Điều đáng chú ý nhất là GM đã hủy bỏ hoàn toàn kế hoạch hợp tác phát triển mẫu xe điện có giá dưới 30,000 USD với Honda. Việc kinh doanh này “quá khó khăn,” Giám đốc điều hành Honda Toshihiro Mibe cho biết.

Chính quyền ở Washington đã khởi động cuộc tấn công mới nhất vào nền kinh tế Trung cộng chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Biden và ông Tập nói về việc tránh xa mối hiềm khích ngày càng tăng giữa hai nền kinh tế. Bắc Kinh chắc chắn sẽ đáp trả bằng nỗ lực của riêng mình nhằm gây bất lợi cho nền kinh tế Mỹ. Đây đã là khuôn mẫu trong bốn năm qua cách hành xử ăn miếng trả miếng trong đó mỗi quốc gia lần lượt tấn công lẫn nhau. Thực tế này chắc chắn sẽ tiếp tục tồn tại trong tương lai, nhưng nếu các nhà sản xuất và đại lý xe là đúng, thì sự trả miếng lần này của Hoa Kỳ có thể không có ý nghĩa gì đối với ngành xe điện.

----------