Tác giả : Vũ Linh

Nguồn: Diễn Đàn Trái Chiều

Ngày đăng: 2024-03-09

Nhắc lại bối cảnh: Tối Cao Pháp Viện tiểu bang Colorado ra phán quyết cấm không cho Trump ra tranh cử TT trong tiểu bang, cùng với hai tiểu bang khác là Maine và Illinois, vì lý do Trump 'nổi loạn chống nước Mỹ', mà theo Tu Chánh Án 14 của Hiến Pháp liên bang, không được quyền ra tranh cử hay nhận bất cứ chức vụ nào trong chính quyền liên bang. Ở đây, TCPV tiểu bang Colorado đương nhiên xác nhận ông Trump phạm tội nổi loạn chống nước Mỹ theo định nghĩa của TCA, cho dù ông Trump chưa hề bị bất cứ tòa án nào hay cơ quan nào kết tội này. Ông Trump kiện thẳng lên tới TCPV liên bang.

Theo TCPV liên bang, không có tiểu bang nào có quyền tự ý kết án rồi gạt bất cứ ứng cử viên TT liên bang nào hết. Quyền kết án nổi loạn, và cấm ra tranh cử TT liên bang là quyền của quốc hội liên bang, chứ không phải quyền của bất cứ tiểu bang nào. Các tiểu bang chỉ có quyền cấm trong giới hạn luật của tiểu bang và trong các chức vụ của chính quyền tiểu bang thôi, không có quyền gì trong chính quyền liên bang, đặc biệt liên quan tới chức vụ tổng thống liên bang.

Nôm na ra, phải có luật của quốc hội liên bang mới có thể kết án ông Trump về tội nổi loạn và cấm ông Trump tranh cử TT. Ông Trump khi còn là TT, đã bị hạ viện đàn hặc về tội nổi loạn, nhưng thượng viện bác bỏ, không chấp nhận TT Trump có tội, nên không cách chức TT của TT Trump, bây giờ muốn kết tội ông Trump lại và cấm ông không được ra tranh cử, sẽ cần phải có luật, được cả hạ viện lẫn thượng viện thông qua và TT ký, là chuyện hiển nhiên không thể có được trong tình trạng phân hóa chính trị cùng cực hiện nay. Ngay sau khi TCPV ra phán quyết, dân biểu DC Jamie Raskin đã cho biết các dân biểu DC sẽ đưa ra luật kết tội Trump và cấm Trump ra tranh cử. Dĩ nhiên chỉ là trò xiếc tranh cử, chẳng có cách nào thông qua luật đó được. Chủ tịch hạ viện, dân biểu CH Johnson đã công khai bác bỏ chuyện này như chuyện tào lao.

Phán quyết của TCPV không có gì đáng ngạc nhiên vì tất cả mọi người đều đã tiên liệu trước, ngoại trừ vài tay khùng, cuồng ghét Trump hy vọng chuyện bá láp. Mấy con vẹt hung hăng loan tin Trump bị cấm ra tranh cử, bây giờ... ngậm tăm, làm thinh hết! Thân phận làm vẹt nhai lại tin, chẳng biết tin nào đúng, tin nào sai, nhai lại thì cứ nhai lại thôi.

Sau khi tin này bung ra, ông Trump dĩ nhiên ồn ào ca khúc khải hoàn, đấm ngực khoe chiến thắng cá nhân, tuy cũng đủ sáng suốt để ca tụng phán quyết như một chiến thắng của thể chế dân chủ.

Dĩ nhiên, không ai có thể chối cãi đây là chiến thắng hết sức vĩ đại của cá nhân ông Trump, loại bỏ ngay được một rào cản khổng lồ mà phe DC và Biden dựng lên để cản không cho ông ra tranh cử chống Biden một cách công bằng và sòng phẳng.

Từ ngày lập quốc đến nay, việc các ứng cử viên TT đánh đấm nhau túi bụi để tranh dành nhau vào ngồi trong Tòa Bạch Ốc là chuyện bình thường. Nhưng thẳng thắn mà nói, họ chạy đua một cách tương đối đúng luật tuy nhiều khi tung ra những đòn không được sạch lắm để đánh nhau. Nhưng có lẽ trong lịch sử tranh cử TT Mỹ, chưa bao giờ có chuyện một ứng cử viên thay vì cố chạy đua hết sức mình thì không làm vì chắc quá già, không còn sức, hay chính xác hơn, thấy không có cách nào chạy đua sòng phẳng được, nên tung ra chiêu trò của Hitler, Xí-Ta-Lin, Mao, Hồ,... tìm cách cản không cho ông đối lập ra chạy đua với mình. Dựng lên đủ thứ tội để truy tố ông đối lập, nếu không bắt nhốt ông đối lập được thì ít nhất cũng đã bôi bác uy tín cá nhân ông này một cách hết sức nặng nề, hy vọng ông này sẽ mất phiếu để Biden thắng. Dân Mỹ dù mê ông Trump đến cỡ nào, nếu thấy ông bị kết án, sẽ suy nghĩ đắn đo lại trước khi bỏ phiếu cho ông. Tất nhiên, cụ Biden dù lẩm cẩm, lờ mờ đến đâu thì cũng còn cả lô phụ tá, cố vấn, thầy dùi, quân sư,... để giúp cụ tính mưu mẹo để thắng cử, không chính danh thì cũng bằng cách gian lận. Chính quyền Biden cũng dựa thế nắm quyền Tư Pháp liên bang, cũng như có nhiều đồng minh làm công tố và quan tòa tại những vùng xanh lè như New York, District of Columbia, đã mượn tay 'công an' Nhà Nước để hoặc là vồ bắt Trump nhốt vào tù, hay làm Trump mất hết uy tín, hay phải khai phá sản, hay lộ liễu hơn cả, cho các chính quyền tiểu bang ra lệnh cấm Trump không được ra tranh cử, dựa trên một tội cực kỳ mơ hồ là tội 'phản loạn chống nước Mỹ', bất chấp việc trên thực tế, ông Trump chưa hề bị bất cứ tòa nào kết tội này.

Tay chân Biden mở chiến dịch kiện Trump về tội phản loạn này, để không cho Trump ra tranh cử trên đâu ba chục tiểu bang. Chiêu trò thô bạo này khiến nhiều tiểu bang dù xanh lè cũng phải dè dặt ít nhiều, để cuối cùng chỉ có 3 tiểu bang 'to gan' nhất dám làm liều (Colorado, Maine, Illinois), ra lệnh cấm Trump không được ra tranh cử, tuy cũng vẫn phải dè dặt nói rõ tất cả cũng tùy thuộc phán quyết cuối cùng của Tối Cao Pháp Viện liên bang, dù sao cũng vẫn là cơ quan tối cao có quyền lấy quyết định liên quan đến Hiến Pháp liên bang.

Phán quyết mới của TCPV liên bang chặn đứng âm mưu thô bạo và thô bỉ này.

Ông Trump và các cử tri ủng hộ ông nhẩy tưng tưng ca khúc khải hoàn, coi như đây là chiến thắng của cá nhân ông Trump như vừa nêu trên. Phe DC lẳng lặng chấp nhận số phận, không thể trách TCPV là tay sai của Trump được vì cả ba bà thẩm phán cấp tiến đều nhất trí biểu quyết y như 6 thẩm phán bảo thủ.

Dĩ nhiên chuyện này đáng mừng vì 'phe ta' không còn cản ông Trump ra tranh cử được nữa. Tuy nhiên, kẻ này thấy có cái gì không ổn lắm, mà chúng ta không nên coi thường, trái lại, nên cảnh giác cho kỹ. Muốn nhìn sâu hơn, xa hơn, ta cần phải hiểu tại sao tất cả các thẩm phán lại nhất trí bác bỏ phán quyết của TCPV tiểu bang Colorado, tại sao cả ba bà thẩm phán cấp tiến cũng đồng ý với các vị bảo thủ.

Trước hết ta coi lại lý do chính TCPV bác bỏ phán quyết của các đồng nghiệp Colorado.

Trong tất cả các thẩm phán, có lẽ ông chánh thẩm John Roberts đã nói lên rõ ràng nhất lý do có quyết định của TCPV liên bang. Tuyệt đối họ không ra phán quyết để ủng hộ hay giúp đỡ ông Trump. Họ cho rằng nếu chấp nhận quyết định của Colorado thì nước Mỹ sẽ rơi ngay vào tình trạng cực kỳ rối loạn trong việc bầu người lãnh đạo tối cao, tức là TT liên bang. Colorado làm được, Maine và Illinois làm được, tất nhiên tất cả 50 tiểu bang làm được, nghĩa là mỗi tiểu bang đều có quyền cấm không được ra tranh cử bất cứ ứng cử viên TT nào họ không chấp nhận. Rất có thể, nước Mỹ sẽ đi đến tình trạng hai chục tiểu bang DC cấm Trump ra tranh cử và ba chục tiểu bang CH sẽ cấm Biden ra tranh cử. Hay nhẹ hơn, cả chục tiểu bang CH cấm Biden trong khi cả chục tiểu bang DC cấm Trump, để rồi chỉ còn một hai chục tiểu bang bầu TT. Bầu cử TT trở thành vô giá trị, TT được bầu không chính danh, và thể chế TT của Mỹ sụp đổ.

Xứ Mỹ là một liên bang, nhưng ngay từ đầu, đã có sự tranh đấu của các tiểu bang để dành cho tiểu bang mình càng nhiều quyền tự chủ càng tốt, tiếng nói càng lớn càng tốt. Colorado, Maine và Illinois và những tiểu bang khác thật ra chỉ mượn tên ông Trump làm cái cớ chính đáng, trong khi thực tế, họ muốn xác định quyền của các tiểu bang có tiếng nói lớn hơn trong các cuộc bầu TT liên bang. Dĩ nhiên, đường gần trước mắt là loại được hung thần Trump, nhưng đường xa, nếu TCPV liên bang chấp nhận quyết định của Colorado thì sẽ có nghĩa trong tương lai, Colorado, và tất cả các tiểu bang khác đều có thể viện cớ này, lý nọ, luật này, lệ kia, để loại trừ một ứng cử viên mình không thích. Đi đến tình trạng vài quan chức cầm đầu các tiểu bang sẽ là những người thật sự bầu TT, chứ không phải hơn ba trăm triệu dân nữa. TCPV bác bỏ quyết định của Colorado, hiển nhiên mang ý nghĩa bác bỏ không cho một tiểu bang nào có quyền phá tan thể chế TT và cách bầu/chọn lựa TT của nước Mỹ. Chặn đứng trong trứng nước mọi tính toán mưu toan của các tiểu bang,

Quý độc giả nghĩ lại xem làm sao gần một chục thẩm phán TCPV Colorado lại có thể ngớ ngẩn, vi phạm Hiến Pháp thô bạo, lấy một phán quyết cản ông Trump một cách vô lý để bị bác 9-0 dễ dàng đến vậy. Họ là những siêu thẩm phán, không phải tay mơ không biết luật, không thể ra một phán quyết vớ vẩn, ngớ ngẩn. Chỉ là chuyện họ muốn thử lửa, xem có thể giúp tiểu bang của họ có tiếng nói lớn hơn, độc lập hơn trong việc bầu TT liên bang hay không thôi.

Ở đây, ta cũng phải ghi nhận trong phán quyết của mình, TCPV liên bang tuyệt đối không có một chữ nào liên quan đến trường hợp cá nhân ông Trump, mà họ chỉ phán về nguyên tắc pháp lý. CNN không phải là không có lý khi nêu lên việc phán quyết của TCPV không bảo vệ cá nhân ông Trump, không hề viết 'không thể loại ông Trump vì ông Trump không phản loạn'. Khi TCPV nói là việc kết án 'nổi loạn' phải do quốc hội ấn định qua một luật được thông qua hợp lệ, thì họ cũng hiểu đây là một đòi hỏi gần như không thể thực hiện được trong tình trạng phân hóa chính trị hiện nay trong quốc hội, nghĩa là TCPV muốn duy trì tình trạng hiện hữu, không hơn không kém.

Tóm gọn lại, phán quyết của TCPV là một phán quyết bảo vệ liên bang, bảo vệ Cộng Hòa, bảo vệ thể chế TT, bảo vệ quyền bầu quốc trưởng của mấy trăm triệu dân Mỹ, chứ không phải bảo vệ quyền ra tranh cử của ông Trump tuy ông là người đầu tiên hưởng hậu quả có lợi. Đó chính là lý do tại sao cả ba bà thẩm phán cấp tiến cũng đều đồng ý, vì họ cũng thấy rõ nhu cầu lớn của cả liên bang, chứ không phải họ bị mất trí, bất thình lình quay qua ủng hộ, cứu ông Trump.

Trong vụ án này, có một điểm nữa mà kẻ này thắc mắc, tuy không thấy truyền thông Mỹ bàn tới: khi TCPV liên bang phán muốn kết án TT thì phải có luật rõ ràng của quốc hội, thì như vậy có nghĩa là muốn kết tội một TT, quốc hội phải ra luật cụ thể, tương tự như luật đàn hặc, hay không? Khi TCPV nhấn mạnh vai trò đặc biệt của chức vụ TT, thì đó có nghĩa là gì? Chẳng hạn vụ lưu giữ hồ sơ mật, quốc hội có phải ra luật định rõ hồ sơ nào 'mật', thủ tục giải mật như thế nào, khi nào là 'cố ý giữ' phải bị phạt như Trump, hay 'sơ ý giữ' không bị phạt như Pence, Khi nào giữ kỹ, khi nào gọi là giữ cẩu thả,...? Hay trong vụ quận Fulton của tiểu bang Georgia, quận Fulton hay ngay cả tiểu bang Georgia, có quyền kiện một TT liên bang hay không? Hay chỉ có quốc hội liên bang mới có quyền nếu có luật rõ ràng?

Sau phán quyết của TCPV liên bang, anh Keith Olbermann, cựu bình loạn gia của MSNBC, hô hào... giải tán TCPV luôn, đòi sa thải hết 6 thẩm phán bảo thủ và luôn cả 3 bà thẩm phán cấp tiến vì tất cả các thẩm phán trong TCPV liên bang đều đã lấy quyết định... phản dân chủ! Nghe quái lạ: cho phép Trump ra tranh cử là phản dân chủ, phải cấm Trump ra tranh cử mới là dân chủ. Đó là... thuyết dân chủ mới của đảng DC. Nghĩ cho cùng, các thẩm phán cao nhất nước đều phản dân chủ, chỉ có một anh bình loạn gia tivi vớ vẩn, thô lỗ, là sống chết bảo vệ dân chủ thôi.

Cụ TVTích tuốt bên Đức, mắc bệnh cuồng ghét Trump, đã từng viết "Ít nhất và nhẹ nhất là làm sao đừng cho Trump tham gia ứng cử“. Chắc giờ này cụ đồng ý với anh Olbermann, nghĩ TCPV Mỹ đang làm chuyện ... phản dân chủ!

Dù vậy, chuyện này vẫn chưa lạ bằng chuyện một vài tờ báo loa phương, trong nỗ lực biện giải, đi mò thủ phạm để công kích và khám phá ra thủ phạm là... thẩm phán da đen Clarence Thomas. Theo vài anh nhà báo ngoan cố điên khùng này, phán quyết của TCPV liên bang không chính danh lắm vì TCPV đã cho phép ông Thomas được tham gia biểu quyết trong khi bà vợ -da trắng- của ông là dân 'cuồng mê' Trump công khai. Bà vợ thẩm phán thích Trump thì ông chồng không được làm bất cứ gì liên quan đến ông Trump sao? Thế thì bà vợ công tố đặc biệt Jack Smith là dân hoạt động tích cực cho đảng DC, đã từng làm phim tung hô bà Michelle Obama, thì tại sao ông Smith vẫn được làm công tố lôi ông Trump ra tòa? Mà không cho ông Thomas biểu quyết thì tỷ số vẫn còn là 8-0, có gì đáng nói?

Chưa hết, một anh nhà báo khác còn sáng tạo hơn nữa: đổ tất cả mọi chuyện lên đầu bà vợ này, chạy tít lớn: "MỘT NGƯỜI ĐÀN BÀ ĐỨNG SAU LƯNG PHÁN QUYẾT CỦA TCPV!" Làm như thể bà này có khả năng và quyền hành chi phối tất cả các thẩm phán TCPV, kể cả 3 bà cấp tiến.

Ông Trump hưởng lợi lớn vì được tiếp tục ra tranh cử. Nhưng ông đã thoát nạn hoàn toàn chưa? Dường như chưa.

Tháng Tư tới, TCPV sẽ thụ lý một vụ án mới quan trọng không kém: đó là vụ án liên quan đến trách nhiệm của TT khi đang thi hành nhiệm vụ công cử: khi đang làm TT, hay khi đã hết làm TT, ông có thể bị truy tố về một tội hình sự nào đó mà ông đã phạm khi còn đang làm TT không? Phán quyết của TCPV trong vụ án thứ nhì này cũng cực kỳ quan trọng khi ông Trump đang bị truy tố tới cả trăm tội, có thể bị đi bóc lịch tới cả 700 năm, và dĩ nhiên có thể thất cử dễ dàng mặc dù các thăm dò cho thấy ông đang đại thắng, hạ cụ Biden sát ván.

Vụ án này không rõ ràng như vụ phán quyết của Colorado, nên chưa ai rõ TCPV sẽ phán quyết ra sao. Có nhiều triển vọng ta sẽ không thấy tỷ lệ 9-0, mà chỉ thấy 5-4, hay giỏi lắm là 6-3 thôi. Và có thể có lợi cũng như có thể có hại cho ông Trump.

Theo lý lẽ thường tình thì khó có thể biện minh TT được miễn tố hoàn toàn tất cả mọi tội, hay chính xác hơn, khó có thể nói không thể kết tội TT khi ông tuyên bố bất cứ gì, hay có bất cứ hành động gì, hay lấy bất cứ biện pháp nào trong khi đang làm TT. Nếu TT phạm một tội đại hình, chẳng hạn như 'đánh ghen, ra lệnh cho mật vụ giết tình địch' thì sao? Dĩ nhiên ta có thể nói không thể kết tội TT nếu câu nói hay việc làm nằm trong phạm vi trách nhiệm của TT, nhưng vấn đề không dễ dàng hay rõ ràng như vậy. TT là trường hợp đặc biệt, không giống người thường. Khi phạm tội chỉ có thể bị đàn hặc và cách chức bởi cả hai viện quốc hội. Không, TT không ngồi trên luật pháp, nhưng là trường hợp đặc biệt, bởi vậy mới có thủ tục đàn hặc đặc biệt dành cho TT. TT cũng không phải là hoàng đế mà còn hơn hoàng đế, vì hoàng đế không ai bầu, chứ TT thì do dân cả nước bầu, chịu trách nhiệm trước toàn dân chứ không chịu trách nhiệm trước bất cứ một ông hay bà quan tòa phe đảng nào.

Một cách cụ thể, công tố đặc biệt Jack Smith truy tố Trump đã phạm tội hình sự khi công khai kêu gọi dân chúng xuống đường biểu tình tấn công quốc hội, đưa đến vụ gọi là biến loạn ngày 6/1/2021. Ông Trump phản bác, cho rằng ông chỉ kêu gọi dân chúng biểu dương hậu thuẫn của họ đối với TT, là việc làm mà TT hay bất cứ quan chức dân cử nào cũng có quyền làm, và hoàn toàn trong phạm vi trách nhiệm và quyền hạn của TT nên không thể truy tố ông được. Hơn nữa, theo ông Trump, không có tòa nào có quyền xử TT hết, mà TT chỉ có thể bị đàn hặc, kết tội và cách chức bởi cả hai viện quốc hội.

Vấn đề cực phức tạp, và kẻ này hoàn toàn mù tịt về luật, nhất là luật về Hiến Pháp Mỹ, nên không dám có ý kiến. Chỉ biết chờ xem phán quyết của TCPV.

Dù vậy, cũng vẫn có thể suy diễn, nghĩa là 'đoán mò' là các thẩm phán bảo thủ có thể sẽ dễ đồng ý với ông Trump hơn các thẩm phán cấp tiến. Có nhiều triển vọng là ít nhất 3 bà thẩm phán cấp tiến sẽ bác bỏ biện giải của ông Trump, phán TT có thể bị truy tố về tội hình sự khi đang làm TT. Nhưng chỉ là 3 trên 9 phiếu. Họ cần thêm ít nhất 2 'đồng minh' nữa, có thể có được nhưng không dễ. Rất có thể chánh thẩm Roberts sẽ là đồng minh thứ nhất, đồng minh thứ nhì có thể là một trong 3 thẩm phán do Trump bổ nhiệm.

Ở đây, kẻ này mạo muội nghĩ 3 bà thẩm phán cấp tiến khi biểu quyết bác bỏ quyết định của Colorado rất có thể đã muốn tạo một bình phong để 3 bà có thể biểu quyết bất lợi cho Trump trong vụ án thứ hai này, mà đỡ bị mang tiếng phe đảng chống Trump, vì các bà có thể núp sau cái mộc chắn 'đã biểu quyết có lợi cho Trump' rồi.

Tuy nhiên, ta cũng phải hiểu rõ hơn về vụ án thứ hai này. Thật ra, có hai vấn đề khác biệt.

Về vấn đề thứ nhất, TT Clinton dính tội lem nhem với cô Monica, bị hạ viện đàn hặc nhưng qua thượng viện, không đủ túc số để kết tội và cách chức. Dù vậy, TT Clinton cũng bị đưa ra tòa vì tội đã nói láo, khai gian trong khi giơ tay thề sẽ nói thật trước công tố, là không lem nhem gì với cô Monica, và tòa xử ông mất bằng luật sư, vĩnh viễn không được hành nghề luật sư. Nôm na ra, TT Clinton nói láo khi đang còn làm TT, bị truy tố và kết tội.

Nếu như TCPV phán TT -bất cứ TT nào- bất khả xâm phạm thì đương nhiên vụ truy tố ông Trump phải thu hồi và trong tương lai, tất cả các TT sẽ được miễn tố hết. Ngược lại nếu TCPV phán TT vẫn có thể bị truy tố tội hình sự khi đang làm TT, thì trên nguyên tắc, ông Trump sẽ bị nguy to, vì sẽ mở cửa cho tất cả các vụ truy tố hiện đang có, cũng như có thể giúp phe DC mở ra thêm vài vụ án, truy tố thêm vài trăm tội nữa, các vụ truy tố ông Trump sẽ tiếp tục tiến hành. Chẳng hạn một số dân biểu DC của Colorado đang đòi truy tố Trump về tội gì đó mà họ đang cố nặn ra.

Về vấn đề thứ nhì, nếu ông Trump được tòa xử trắng án -rất ít hy vọng!- thì không còn gì để bàn. Ngược lại, nếu ông Trump bị xử có tội, thì dĩ nhiên ông Trump sẽ kháng án lên tòa trên, có thể lại lên tới TCPV một lần nữa. Có nhiều triển vọng sẽ không đủ túc số trong TCPV để kết án ông Trump, dựa trên yếu tố ông Trump đã bị hạ viện truy tố và đàn hặc về tội sách động biểu tình nổi loạn rồi, nhưng thượng viện không đồng ý, và biểu quyết không kết tội và không cách chức TT Trump khi đó, bây giờ ông Trump không thể bị truy tố lại, lần thứ hai, về cùng một tội, và bị trừng phạt, bất kể nặng hay nhẹ.

Trong cả hai khía cạnh, nói chung hay cho riêng cá nhân ông Trump, nếu TCPV ra phán quyết thuận cho ông Trump, thì sẽ là một đại đại họa cho Biden vì cả nước thấy rõ ràng Tư Pháp Biden đã trở thành công cụ chính trị phe đảng một cách thô bạo và lố bịch nhất, với hậu quả là dân chúng càng bất mãn hay bực mình với Biden, và chiến thắng của Trump cuối cùng sẽ chắc hơn đinh đóng cột, trừ phi phe ta lại dở trò gian lận bầu cử.

Nói tóm lại, phán quyết mới nhất của TCPV là phán quyết bảo vệ cộng hòa liên bang, không phải bảo vệ cá nhân ông Trump, tuy giúp ông không ít. Phán quyết về việc truy tố hình sự TT khi đang thi hành trách nhiệm cũng có chiều hướng thuận lợi cho ông Trump. Nhưng chông gai trước mặt ông Trump vẫn còn nhiều vì Biden và phe cấp tiến sẽ nghiến răng nghiến lợi đánh tới cùng, hết chiêu này, ra chiêu khác.

Điều đáng nói và đáng buồn là trong khi cụ Biden ồn ào tố cáo Trump là một đe dọa cho thể chế dân chủ Mỹ, cho cộng hòa Mỹ, thì cũng chính cụ Biden đã 'làm thinh' khi Colorado công khai tìm cách phá cái nền cộng hòa đó, chỉ vì đó cũng là cách loại được đối thủ quá đáng gờm của cụ trong kỳ tranh cử tới. Quyền lợi cá nhân của cụ được coi như quan trọng hơn xa quyền lợi cả nước.

Ta chờ xem, cuộc chiến chưa chấm dứt.

----------