Nguồn: BBC

Ngày đăng: 2024-04-13

Đã 51 năm kể từ khi đội quân chiến đấu cuối cùng của Mỹ rút khỏi Việt Nam, nhưng những ký ức về cuộc chiến vẫn hiện diện khắp nơi trong văn hóa đại chúng Mỹ.

Các bộ phim Hollywood thường mô tả những người lính trẻ của Hoa Kỳ phải vật lộn để đối phó với môi trường rừng rậm, trong khi quân nổi dậy của Việt Cộng khéo léo len lỏi qua những bụi cây rậm rạp để thực hiện một cuộc đột kích.

Giờ đây, nền công nghiệp điện ảnh lớn nhất thế giới lần đầu tiên sản xuất và quảng bá một series phim lấy đề tài chiến tranh Việt Nam theo góc nhìn của người gốc Việt.

Loạt phim The Sympathizer (Cảm tình viên) dài bảy tập được chuyển thể từ tiểu thuyết đoạt giải cùng tên của nhà văn Nguyễn Thanh Việt.

Phim sẽ được phát hành vào tối 14/4 theo giờ Mỹ. Tuy nhiên, Việt Nam nằm bên ngoài bản đồ phát hành của hãng HBO, vì những lý do liên quan đến chính trị.

Bộ phim không được chính quyền Việt Nam hoan nghênh ngay từ khi bấm máy, như cách mà họ đã đối xử với cuốn tiểu thuyết gốc.

Bộ phim kể về cuộc đời thăng trầm của một điệp viên nhị trùng mang hai dòng máu Pháp-Việt, từ một đứa con lai bị ghét bỏ, trở thành đại úy quân đội, điệp viên hai mang, cuối cùng làm một thuyền nhân mang theo trọng trách của một cảm tình viên.

Sau suất chiếu ra mắt hôm 1/4 tại thành phố San Jose, tiểu bang California, Mỹ, nơi tác giả Nguyễn Thanh Việt lớn lên, bộ phim được đánh giá là bám sát tiểu thuyết gốc.

Đoạt giải Pulitzer danh giá vào năm 2016 và lọt top 30 cuốn sách hay nhất năm 2015 ở Mỹ, nhưng bản dịch tiếng Việt của cuốn sách vẫn chưa được phép xuất bản tại Việt Nam.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt từng cho biết tác phẩm đã giúp những độc giả gốc Việt có cái nhìn đa chiều hơn về cuộc chiến và ông còn ấp ủ ước mơ lớn lao hơn thế.

“Một cuốn tiểu thuyết thành công có thể bán được hàng chục hoặc hàng trăm ngàn ấn phẩm. Nhưng ngay cả một bộ phim truyền hình dài tập hay một bộ phim điện ảnh dở tệ cũng có thể tiếp cận được hàng triệu người,” ông nói trên tạp chí Time.

Trong những cuộc gặp đầu tiên, các nhà sản xuất không hài lòng về việc ông khăng khăng sử dụng dàn diễn viên gốc Việt và nói tiếng Việt.

Nhưng hai hãng phim uy tín là HBO và A24 đã thay đổi quan điểm theo sau tình trạng bất ổn chính trị trong thời kỳ Tổng thống Donald Trump, hay cái chết của George Floyd, một người da đen vào năm 2020 và vụ sát hại sáu phụ nữ Mỹ gốc Á vào năm 2021 khiến làn sóng phản đối phân biệt chủng tộc dâng cao.

Trong một buổi chiếu giới thiệu phim mới đây, nhà văn Nguyễn Thanh Việt đã bày tỏ sự hãnh diện khi có đến 90% vai diễn trong phim là diễn viên người Việt từ các châu lục khác nhau như Hoa Xuande, Kiều Chinh, Nguyễn Cao Kỳ Duyên, Toan Le, Kayli Tran, Fred Nguyen Khan, Vy Le, Alan Tong…

Trên Facebook cá nhân mới đây, tài tử đoạt giải Oscar Robert Downey Jr, người đảm nhận nhiều vai phụ cùng lúc trong phim, đã chia sẻ bức ảnh chụp cùng dàn diễn viên gốc Việt.

Bức ảnh được chia sẻ lại trên Facebook người dẫn chương trình Nguyễn Cao Kỳ Duyên, người đóng vai vợ của Tướng quân. Diễn viên Kỳ Duyên nói rằng mình rất hãnh diện được góp mặt trong một bộ phim về Việt Nam với những tên tuổi hàng đầu thế giới trong ngành điện ảnh.

Việc không sử dụng nhiều diễn viên da trắng và không nói tiếng Anh nhiều cũng được thúc đẩy nhờ sự đồng ý của một trong hai đạo diễn, nhà làm phim quái kiệt người Hàn Quốc Park Chan-wook, người đứng sau sự thành công của các bộ phim Oldboy và The Handmaiden.

Ông Park Chan-wook bày tỏ sự đồng cảm sau khi đọc The Sympathizer, vì Hàn Quốc cũng trải qua một cuộc chiến tranh ủy nhiệm giữa Mỹ và Liên Xô. Lính Hàn Quốc cũng đã chiến đấu bên cạnh người Mỹ và quân đội miền Nam Việt Nam tại Việt Nam.

Cả nhà văn Nguyễn Thanh Việt và ông Park Chan-wook đều nói rõ rằng The Sympathizer không ủng hộ chính quyền Bắc Việt hay chống Mỹ.

Theo nhà văn gốc Việt, một số lời lên án gay gắt trong cuốn tiểu thuyết là nhằm vào chính phủ Việt Nam, dẫn đến việc sách bị cản trở trong hành trình xuất bản ở trong nước.

Khi lên kế hoạch sản xuất, đoàn làm phim đã cố gắng hết sức để bộ phim được bấm máy ở Việt Nam. Họ đã gửi hàng trăm lá thư đến cơ quan chức năng nhưng không được phép nên cuối cùng phải chọn Thái Lan để thay thế.

“Tôi cho rằng họ [chính phủ Việt Nam] không vui,” Don McKellar, đồng đạo diễn với ông Park Chan-wook, nói với Time.

Nhà văn Nguyễn Thanh Việt hi vọng bộ phim dài bảy tập sẽ là một sự phản biện sau khi “Hollywood đã định hình một cách triệt để sự hiểu biết toàn cầu về cuộc chiến Việt Nam và hậu quả của nó”.

Cũng theo ông, bộ phim sẽ tiết lộ vị thế của Mỹ trong cuộc chiến Việt Nam và sự liên quan với những xung đột vẫn đang diễn ra ngày nay.

Một bài viết do tác giả Bùi Văn Phú, người đã đi xem suất chiếu ra mắt bộ phim, gửi cho BBC News Tiếng Việt cũng nhắc đến một chi tiết thú vị về vấn đề kiểm duyệt và nạn vi phạm bản quyền ở Việt Nam.

Tác giả bài báo kể rằng khi được hỏi làm sao người Việt trong nước có thể xem bộ phim, nhà văn Nguyễn Thanh Việt cho biết HBO không phát hành tại Việt Nam, nhưng chắc chắn không muộn lắm sau khi phim trình chiếu thì cả triệu người Việt trong nước sẽ được xem qua bản sao chép lậu.

Ngoài The Sympathizer, tiểu thuyết đầu tay của Ocean Vuong - On Earth We're Briefly Gorgeous (Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian) cũng được hãng phim độc lập A24 dự định chuyển thể thành phim.

Hiện tại chưa có nhiều thông tin tiết lộ xung quanh dự án này. Có thể bộ phim sẽ xoay quanh trải nghiệm trưởng thành của một con người, một nhà văn gốc Việt tại Mỹ.

Nội dung cuốn sách là bức thư của một thanh niên người Mỹ gốc Việt, tên thân mật là Chó Con, viết gửi người mẹ mù chữ của anh.

Sau khi ra mắt, tác phẩm xếp vị trí thứ 6 trong danh sách bán chạy của New York Times.

Washington Post từng liệt On Earth We’re Briefly Gorgeous vào top 10 sách nên đọc năm 2019.

----------