Tác giả : Thẩm Chu

Nguồn: NTD Vn

Ngày đăng: 2024-04-24

Vào ngày 18/4/2017, tên lửa phòng không S-300 được trưng bày trong cuộc duyệt binh ở Tehran, Iran. (Atta Kenare/AFP qua Getty Images)

Iran cố gắng che đậy sự yếu kém của mình và nói rằng sẽ không trả đũa. Iran đã biết rằng khả năng phòng không và tấn công của họ kém xa Israel và Iran tốt nhất nên từ bỏ ý định trả đũa. Các hệ thống tên lửa phòng không của Iran đều vô dụng. Các hệ thống tên lửa phòng không của Trung Quốc cũng gặp phải vấn đề tương tự. Một khi chiến tranh nổ ra, chúng có thể không chống chọi được với các cuộc không kích của quân đội Mỹ hoặc lực lượng liên minh.

Ngày 13/4, Iran tiến hành một cuộc không kích hỗn hợp gồm hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa quy mô lớn nhằm vào Israel nhưng 99% trong số đó đã bị lực lượng liên minh và Israel đánh chặn. Vào ngày 18/4, Israel đã tiến hành các cuộc không kích trả đũa tương đối hạn chế.

Một số phương tiện truyền thông đưa tin, rằng máy bay chiến đấu của Israel đã phóng ít nhất ba tên lửa không đối đất vào không phận không xác định bên ngoài Iran, nhắm vào một căn cứ không quân của Iran. Theo phân tích hình ảnh vệ tinh, Iran đã triển khai tổ hợp tên lửa đất đối không S-300PMU2 tại đây và cuộc không kích của Israel có khả năng đã làm hỏng radar tấn công của S-300PMU2.

Vào ngày 18/4/2012, tên lửa phòng không S-300 của Nga đã được trưng bày trong buổi diễn tập duyệt binh ở Moscow. (Kirill Kudryavtsev/AFP qua Getty Images)

Khẩu đội tên lửa phòng không này được đặt tại Isfahan, miền trung Iran và là một phần của hệ thống phòng không của các cơ sở hạt nhân gần đó, nơi đặt cơ sở làm giàu uranium chính của Iran. Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, truyền thông phương Tây và Iran đều khẳng định Israel không tấn công bất kỳ cơ sở hạt nhân nào ở Iran.

Israel có khả năng phá hủy radar tên lửa phòng không tốt nhất của Iran và tất nhiên nước này cũng có khả năng tiến hành các cuộc không kích vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Israel nên dùng điều này để cảnh báo Iran rằng nếu nước này dám hành động liều lĩnh một lần nữa, các cơ sở hạt nhân của Iran có thể không an toàn. Sau lời kêu gọi từ Hoa Kỳ và phương Tây, Israel cuối cùng đã tiến hành các cuộc không kích hạn chế để đáp trả các cuộc không kích hỗn hợp quy mô lớn của Iran nhằm vào Israel. Bằng cách này, hai bên không cần phải leo thang xung đột, điều này có lợi cho cả hai bên và tất cả các bên.

Iran phủ nhận kết quả cuộc không kích của Israel nhưng nhiều người đã nghe thấy ít nhất ba vụ nổ. Iran tuyên bố rằng hệ thống phòng không đã bắn hạ một máy bay không người lái nhỏ trên Isfahan chứ không phải tên lửa, gây ra vụ nổ giữa không trung. Iran thậm chí còn chưa xác nhận bất kỳ cuộc tấn công từ bên ngoài nào, chỉ có sự xâm nhập vào bên trong.

Vào ngày 1/10/2019, tên lửa phòng không Hongqi-9B cải tiến của Trung Quốc đã được trưng bày tại cuộc duyệt binh ở Bắc Kinh. Ngoại hình của nó vẫn giống với S-300. (Greg Baker/AFP qua Getty Images)

Rất khó có khả năng Israel sẽ phóng một máy bay không người lái nhỏ để tấn công Iran. Khoảng cách giữa hai nước là hơn 900 km. Máy bay chiến đấu tàng hình và tên lửa không đối đất của Israel phải đủ tự tin để xuyên thủng hệ thống phòng không của Iran mà không cần sử dụng máy bay không người lái chậm để dọn đường hoặc gây nhầm lẫn cho đối thủ. Lực lượng Không quân Israel không nên áp dụng cách tiếp cận tương tự, điều này tương đương với việc vạch trần trước cuộc không kích và đánh mất khả năng che giấu cũng như bất ngờ của cuộc tấn công.

Iran đang phát triển vũ khí hạt nhân, điều khiến Mỹ và phương Tây lo lắng. Điều khó chấp nhận nhất là vũ khí hạt nhân của Iran tạm thời không thể tấn công Mỹ nhưng có thể tấn công Israel. Israel luôn cố gắng ngăn chặn dự án vũ khí hạt nhân của Iran. Cuộc không kích này chọn cách phá hủy radar tên lửa phòng không gần các cơ sở hạt nhân của Iran để chứng minh rằng họ có đầy đủ khả năng tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran.

Vào ngày 3/12/2012, một máy bay chiến đấu F-35B của Mỹ đã thử nghiệm và thả một tên lửa dẫn đường GBU-12 xuống Bãi thử Đại Tây Dương. (Hải quân Hoa Kỳ)

Giới chức Mỹ tiết lộ họ đã nhận được thông báo trước từ Israel và xác nhận mục tiêu của cuộc không kích không phải là cơ sở hạt nhân. Iran tạm thời mất hệ thống phòng không nhưng cơ sở hạt nhân của nước này không bị hư hại để giữ thể diện.

Israel "không có bình luận" về việc này và hai bên nên tạm thời rút quân sau sự việc phát sinh.

Khoảng cách giữa hai bên trong cuộc giao tranh này là rất rõ ràng. Các cuộc không kích bằng máy bay không người lái và tên lửa quy mô lớn của Iran rất khó xuyên thủng mạng lưới phòng không của liên minh và Israel; tên lửa phòng không S-300 tốt nhất chưa được sử dụng không hiệu quả, thay vào đó radar đã bị phá hủy, điều này thực sự đáng xấu hổ.

S-300 là dòng tên lửa đất đối không tầm xa do Liên Xô cũ phát triển, Nga tiếp tục nâng cấp và xuất khẩu sang nhiều nước, trong đó có Algeria, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Ai Cập, Hy Lạp, Iran và Kazakhstan, Bắc Triều Tiên, Syria, Venezuela, Việt Nam.

Trung Quốc là khách hàng mua S-300 lớn nhất. Kể từ những năm 1990, Trung Quốc đã nhập khẩu 2 tiểu đoàn mẫu S-300PMU cơ bản, 8 tiểu đoàn mẫu S-300PMU1 và 15 tiểu đoàn mẫu S-300PMU2, với tổng số khoảng 2.500 viên đạn; mỗi tiểu đoàn tên lửa phòng không S-300 gồm 4 bộ bệ phóng và 16 xe phóng. Trung Quốc đã phải trả chi phí rất đắt, với giao dịch cuối cùng được cho là lên tới 4 tỷ USD.

Iran đã nhận được trang bị 4 khẩu đội tên lửa S-300PMU2 vào năm 2016. Mỗi khẩu đội bao gồm 1 radar thu thập mục tiêu, 1 radar tấn công và 4 bệ phóng. Iran cũng có hệ thống tên lửa phòng không trong nước nhưng tương đối lạc hậu. S-300 là tên lửa phòng không tốt nhất của Iran.

Israel đã phá hủy radar tấn công của S-300, vô hiệu hóa một khẩu đội tên lửa.

Tên lửa phòng không S-300 đã hơn một lần bị chỉ trích. Năm 2020, quân đội Syria tuyên bố radar của hệ thống phòng không S-300 có khả năng phát hiện hạn chế và không thể chống chọi lại các cuộc không kích của Israel.

Ngày 17/5/2022, trong một cuộc không kích của Israel vào Syria, tên lửa S-300 do quân đội Nga vận hành đã phóng tên lửa vào máy bay chiến đấu F-16 của Israel. Đây được coi là kỷ lục chiến đấu thực tế đầu tiên của S-300. Một số phương tiện truyền thông cho biết quân đội Nga đã phóng tổng cộng 13 tên lửa phòng không nhưng không có máy bay nào bị bắn trúng. Israel sau đó xác nhận hệ thống phòng không S-300 của Nga đã phóng tên lửa nhưng không gây ra mối đe dọa cho máy bay Israel và tuyên bố rằng máy bay chiến đấu của Israel thậm chí không có mặt trong khu vực.

Kể từ khi cuộc chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ vào năm 2022, hiệu quả của hệ thống tên lửa S-300 của Nga trên chiến trường thực tế đã bị đặt dấu hỏi lớn. Hiệu suất của S-400, phiên bản nâng cấp của S-300, cũng không được đánh giá cao. Điển hình là vụ việc vào ngày 13/4/2022, khi tàu tuần dương Moskva, hạm đội chủ lực của Hạm đội Biển Đen Nga, bị đánh chìm bởi tên lửa chống hạm Neptune của Ukraine. Hệ thống phòng thủ tên lửa S-300 trang bị trên tàu Moskva đã không thể bảo vệ con tàu khỏi bị tấn công. Hiện nay, quân đội Nga đã hoàn toàn chuyển sang sử dụng hệ thống tên lửa phòng không S-400 tiên tiến hơn. Do đó, S-300 được xem là phiên bản lỗi thời. Tuy nhiên, quân đội Nga vẫn thường xuyên sử dụng S-300 như tên lửa chiến thuật đất đối đất để tấn công các mục tiêu cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine.

Iran cung cấp vũ khí quân sự cho Nga, đổi lại Nga hứa hẹn cung cấp tên lửa phòng không S-400 và tiêm kích Su-35 cho Iran, nhưng việc giao hàng hiện đang gặp khó khăn. Khả năng phòng thủ tên lửa của Iran yếu kém, không thể chống lại các cuộc tấn công bằng không quân của Israel. Do đó, để bảo vệ các cơ sở hạt nhân và tránh leo thang căng thẳng với Israel, Iran buộc phải tạm dừng việc cung cấp vũ khí cho Nga, đồng thời che đậy hành động này bằng những lời nói dối và tuyên truyền.

Các cuộc không kích của Israel đã phá hủy radar tên lửa S-300. Không chỉ Iran và Nga, Trung Quốc, với tư cách là nước sử dụng S-300 lớn nhất cũng thấy xấu hổ. Quân đội Trung Quốc đang nóng lòng chuẩn bị chiến đấu chống lại lực lượng Mỹ và liên minh, nhưng sự thất bại của hệ thống phòng không S-300 của Iran phản ánh hệ thống phòng không của Trung Quốc cũng có thể rất mỏng manh.

Tên lửa S-300 của Trung Quốc nhập khẩu từ Nga nên được trang bị cho 25 tiểu đoàn, đầu tiên được triển khai ở Bắc Kinh, sau đó được triển khai gần eo biển Đài Loan và sau đó được triển khai đến các thành phố lớn ven biển như Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm Quyến, Đại Liên, Thanh Đảo và Tam Á. Tên lửa phòng không Hongqi-9 mà Trung Quốc nhiều lần khoe là hàng nhái của S-300; Hongqi-9B cải tiến có tầm bắn tăng lên 250 km, nhưng hình dáng bên ngoài vẫn giống S-300.

Tổng cộng có 60 tiểu đoàn S-300 và Hongqi-9B của Trung Quốc có thể đã được triển khai. Phiên bản Haihongqi-9 của hải quân cũng là vũ khí phòng không chính của các khu trục hạm 055 và 052D.

Tên lửa không đối đất do Israel tự sản xuất, một phần vay mượn công nghệ tên lửa của quân đội Mỹ, dễ dàng xuyên thủng hệ thống phòng không S-300. Nếu Trung Quốc hấp tấp phát động chiến tranh và quân đội Hoa Kỳ tiến hành phản công, cho dù đó là tên lửa không đối đất AGM-158 do máy bay chiến đấu phóng đi, hay tên lửa hành trình Tomahawk do tàu chiến và mặt đất phóng đi, S-300 và Hongqi-9B của Trung Quốc có thể không hiệu quả. Giống như Israel, các cuộc không kích của quân đội Mỹ sẽ đi đầu trong việc phá hủy các radar phòng không khác nhau của Trung Quốc, khiến hệ thống phòng không của Trung Quốc trở nên kém hiệu quả, sau đó tiến hành các cuộc không kích tiếp cận quy mô lớn hơn.

Trung Quốc từng thừa nhận đã tắt radar để tránh bị máy bay trinh sát của Mỹ phát hiện, điều này cho thấy Trung Quốc ý thức được khả năng quân sự hạn chế của mình.

S-300 và Hongqi-9B có khả năng phòng không hạn chế nhưng Quân đội Trung Quốc vẫn chưa thể trang bị chúng. Dựa trên tên lửa phòng không BUK của Liên Xô cũ và có tham khảo S-300, Trung Quốc đã phát triển tên lửa phòng không Hongqi-16. Đây là phiên bản cấp thấp của S-300 và Hongqi-9, nhưng Trung Quốc tuyên bố sẽ lấp đầy khoảng trống giữa tên lửa phòng không tầm ngắn và tên lửa phòng không tầm trung và tầm xa.

Phiên bản hải quân của Hongqi-16 được lắp đặt trong 32 bệ phóng thẳng đứng của tàu khu trục Type 054A làm vũ khí phòng không chính. 054A được gọi là tàu khu trục nhưng trên thực tế, nó thậm chí còn không thể tự bảo vệ mình.

Trung Quốc biết rằng tên lửa phòng không S-300, Hongqi-9 và Hongqi-16 bị áp đảo nên phải nhập khẩu tên lửa S-400 của Nga. S-400 là phiên bản nâng cấp của S-300, còn được gọi là S-300PMU-3. Nó bắt đầu phục vụ trong quân đội Nga vào năm 2007 và Trung Quốc là khách hàng nước ngoài đầu tiên. Năm 2014, Trung Quốc và Nga ký hợp đồng cung cấp tên lửa phòng không S-400. Tổng giá thiết bị cho lô 6 tiểu đoàn tên lửa đầu tiên là khoảng 3 tỷ USD.

Nga bắt đầu giao tên lửa S-400 vào năm 2017 và cố gắng bán lô thứ hai nhưng bị Trung Quốc từ chối. Có thông tin cho rằng Trung Quốc đã phát hiện ra rằng S-400 không tiên tiến hơn S-300 là mấy. Trong quá trình sao chép S-300, Trung Quốc cũng đã tiếp tục sao chép công nghệ tên lửa phòng không của quân đội Mỹ và phương Tây và đã mất hứng thú với S-400. Ukraine tiếp tục sử dụng tên lửa để tấn công các mục tiêu quân sự của Nga nhưng S-400 gặp khó khăn trong việc phòng thủ và đang mất đi những khách hàng nước ngoài tiềm năng.

Hệ thống tên lửa phòng không S-300 được cho là có khả năng đánh chặn một số loại tên lửa, nhưng thực chiến cho thấy việc phụ thuộc vào S-300 để đánh chặn tên lửa là không hiệu quả. Có vẻ như S-300 được sử dụng nhiều hơn để tấn công máy bay chiến đấu của đối phương, nhưng nó cũng không hiệu quả đối với máy bay tàng hình.

Không quân Israel đã có được tiêm kích tàng hình F-35 vào năm 2017 và nhanh chóng đưa nó vào chiến đấu thực tế. Theo thông tin, 3 máy bay chiến đấu F-35 của Israel đã thực hiện nhiệm vụ thử nghiệm, bay khứ hồi giữa thủ đô Tehran của Iran và Tel Aviv, Israel. Kết quả phía Iran không phát hiện được, sau khi Iran biết được điều này, Tham mưu trưởng Không quân và chỉ huy Vệ binh Cách mạng bị sa thải.

Các máy bay chiến đấu F-35 của Israel được cho là đã thực hiện nhiều cuộc không kích vào các mục tiêu vũ trang thân Iran ở Syria, Lebanon và Iraq. Các hệ thống phòng không, bao gồm cả tên lửa S-300, đã không thể xác định được chúng một cách hiệu quả. về cơ bản chỉ được kích hoạt sau tiếng nổ của các cuộc không kích. Có âm thanh và hệ thống phòng không bắn ngẫu nhiên lên không trung.

Nếu Israel chuẩn bị tiến hành một cuộc không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, rất có thể nước này sẽ sử dụng máy bay chiến đấu F-35. Israel có tên lửa không đối đất tầm xa, nhưng trọng lượng đầu đạn dù sao cũng có hạn, đủ để phá hủy radar S-300, nhưng có thể không đủ để tấn công các cơ sở hạt nhân. Băng đạn tích hợp của F-35 có thể mang theo hai tên lửa không đối không và bom dẫn đường chính xác nặng 1.000 pound. Quân đội Mỹ cũng đã thử nghiệm thành công khả năng thả bom nặng 2.000 pound của F-35, có thể tiêu diệt các mục tiêu mặt đất hiệu quả hơn.

Quy mô của cuộc không kích của Israel lần này bị hạn chế và lẽ ra F-35 không nên được điều động để lẻn vào Iran, tuy nhiên, nếu xung đột leo thang, nhiều F-35 có thể được điều động hơn, khiến hệ thống phòng không của Iran không thể tự vệ được.

S-300, Hongqi-9 và các tên lửa phòng không khác của Trung Quốc cũng rất khó để xác định máy bay chiến đấu tàng hình của quân đội Mỹ. Bất kể các căn cứ quân sự ven biển, điểm tập kết hay tàu chiến trên biển, có thể khó có thể bảo vệ trước các máy bay chiến đấu tàng hình của quân đội Hoa Kỳ. F-35 của quân đội Mỹ cũng có thể mang bom hạt nhân chiến thuật B-61, máy bay ném bom B-2 và máy bay ném bom B-21 đang được sản xuất. Nó cũng có thể thực hiện các cuộc không kích chuyên sâu, phá hủy các căn cứ tên lửa của Trung Quốc và thậm chí thực hiện các nhiệm vụ chặn đầu.

Các cuộc không kích của Israel vào Iran một lần nữa bộc lộ khả năng thực sự của tên lửa phòng không S-300, đồng thời cũng bộc lộ khả năng phòng không của Trung Quốc.

Theo The Epoch Times
Lý Ngọc biên dịch

----------