Tác giả : Lâm Yến

Nguồn: NTD Vn

Ngày đăng: 2024-05-03

Sáng sớm ngày 25/4/2024, cựu Tổng thống Trump đã đến thăm cử tri cơ sở tại công trường Manhattan và được người dân chào đón. (Hình ảnh Michael M. Santiago/Getty)

Theo các nguồn tin quen thuộc với các quan chức cấp cao của Trung Quốc, các quan chức Trung Quốc hiện đang âm thầm chuẩn bị cho việc ông Trump trở lại Nhà Trắng và cho một bước ngoặt khác trong mối quan hệ Mỹ - Trung.

Chính quyền Trung Quốc sợ vị Tổng thống tóc vàng này. Một mặt, họ lo ngại ông sẽ kích động chống lại Tổng thống Nga Putin và làm tổn hại đến “tình anh em” giữa ông Putin và lãnh đạo Trung Quốc. Mặt khác, Trung Quốc lo ngại cuộc chiến thương mại sẽ gây ra một cuộc chiến khác giáng đòn nặng nề vào nền kinh tế yếu kém của Trung Quốc.

Khi ông Trump rời nhiệm sở vào năm 2020, Tân Hoa Xã, cơ quan truyền thông chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã đăng một dòng tweet để ăn mừng: "Cuối cùng đã ra đi, Donald Trump!"

Mặc dù một số quan chức Trung Quốc chế nhạo ông Trump là “Trump Kiến Quốc”, họ cho rằng việc ông Trump lên nắm quyền sẽ đẩy nhanh sự hỗn loạn chính trị và xã hội cũng như khiến các đồng minh của Mỹ xa lánh, tạo cơ hội cho Bắc Kinh tận dụng.

The Wall Street Journal hôm thứ Tư (1/5) dẫn lời những người thân cận với giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc nói rằng về tổng thể, họ cho rằng tác hại từ việc ông Trump tái đắc cử có thể lớn hơn bất kỳ lợi ích tiềm tàng nào.

The Wall Street Journal cho biết, một số Bộ của Trung Quốc, bao gồm các bộ ngoại giao, thương mại, đầu tư và khoa học công nghệ, đã chỉ định các quan chức làm quan sát viên cho cuộc bầu cử Mỹ, tập trung vào phe của ông Trump.

Trong nhiệm kỳ của ông Biden, với sự bùng nổ của chiến tranh ở Ukraine và Gaza, sự chia rẽ địa chính trị toàn cầu ngày càng sâu sắc, với một bên là châu Âu và Hoa Kỳ, còn bên kia là Trung Quốc và Nga.

Bắc Kinh lo ngại rằng chiến thắng của ông Trump có thể phá vỡ mô hình này.

Tờ The Wall Street Journal đưa tin, theo những người thân cận với giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc, mối quan tâm lớn của Tập Cận Bình là liệu ông Trump có phá hủy “tình anh em” giữa ông Tập và ông Putin hay không. Trong thời gian cầm quyền của ông Trump, ông đã có nhiều nỗ lực nhằm đưa Mỹ đến gần Nga hơn.

Tập Cận Bình, người đã có mối quan hệ cá nhân với ông Putin, lo ngại rằng bất kỳ động thái nào của ông Trump với ông Putin có thể làm suy yếu mối quan hệ của Bắc Kinh với Moscow. Nga là đối tác quan trọng trong cuộc đối đầu của Tập Cận Bình với phương Tây.

Một số chiến lược gia nghiên cứu các vấn đề về Trung Quốc cho rằng, để khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn, ông Trump có thể tung ra chiến lược xúi giục ông Putin, khiến Nga chống lại Trung Quốc.

Một câu hỏi cấp bách là liệu một cuộc chiến thương mại khác có nổ ra giữa Mỹ và Trung Quốc hay không. Ông Trump từng tuyên bố nếu tái đắc cử, ông có thể áp thuế lên tới 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Năm 2016, ông Trump bất ngờ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống, làm đảo ngược chiến lược hợp tác kinh tế dài hạn của Washington với Trung Quốc.

Lúc đầu, Tập Cận Bình không coi trọng những nhận xét cứng rắn của ông Trump. Khi ông Trump bắt đầu áp thuế đối với Trung Quốc vào đầu năm 2018 trong nỗ lực buộc Trung Quốc thay đổi hành vi kinh tế do nhà nước lãnh đạo, Tập Cận Bình lần nào cũng trả đũa tương tự, tưởng rằng vị tổng thống xuất thân từ doanh nhân này cuối cùng sẽ nhượng bộ.

Những gì tiếp theo là ăn miếng trả miếng và leo thang. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, thuế nhập khẩu của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc cuối cùng đã tăng gấp bốn lần, từ mức trung bình 3% lên 12%.

The Wall Street Journal cho rằng, từ lâu những người cầm quyền ở Trung Quốc đã quen chơi trò cường điệu trong quan hệ song phương, nhưng giờ đây họ nhận ra rằng họ phải đối mặt với một đối tác thất thường, không ngần ngại dùng những chiêu trò cực đoan có nghĩa là buộc Trung Quốc phải nhượng bộ.

Ông Lưu Kiến Siêu, nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc, phát biểu trong một cuộc họp kín với các tổ chức nghiên cứu của Mỹ hồi đầu năm nay: “Chúng ta đã trải qua thời kỳ tồi tệ dưới thời chính quyền của ông Trump”.

Những thiệt hại kinh tế mà ông Trump gây ra cho Trung Quốc là có thật. Một số nhà kinh tế Trung Quốc cho rằng về tổng thể, thiệt hại do cuộc chiến thương mại gây ra đối với GDP của Trung Quốc cao gấp ba lần thiệt hại của Mỹ.

Điều khủng khiếp hơn nữa là lập trường cứng rắn của ông Trump đối với Trung Quốc rất được ưa chuộng ở Washington, và sau đó dẫn đến sự đồng thuận giữa hai bên rằng các liên hệ trong quá khứ của Hoa Kỳ với Bắc Kinh đã thất bại và không thể khiến Trung Quốc đứng trên quan điểm thị trường để cạnh tranh.

Tất nhiên, cuộc chiến thương mại của ông Trump chưa đạt được mục tiêu chính. Bắc Kinh không đạt được số lượng hàng hóa Mỹ mà họ đã cam kết mua, cũng như không thực hiện được các cải cách cơ bản trong chính sách kinh tế trong nước.

Liệu ông Trump có cứng rắn với Trung Quốc hay không và các chính sách của ông có thể đi được bao xa sẽ phụ thuộc phần lớn vào những ai bước vào vòng trong chính trị của ông Trump.

Tờ The Wall Street Journal cho biết, các quan chức cấp cao của Trung Quốc đang tăng cường nỗ lực thu phục các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ, thăm dò xem ai sẽ trở trở thành thành viên trong nội các của ông Trump và cố gắng thuyết phục họ tập trung đầu tư vào Trung Quốc".

Có thông tin cho rằng ông Trump đã triệu tập cựu Đại diện Thương mại Robert Lighthizer để thảo luận về chính sách thương mại đối với Trung Quốc trong nhiệm kỳ thứ hai của ông. Ông Lighthizer đã công khai chủ trương sẽ cắt đứt khả năng tiếp cận của Bắc Kinh vào thị trường cũng như công nghệ và vốn của Mỹ.

Ông Matt Turpin, cựu nhân viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ dưới thời chính quyền Trump, nói với The Wall Street Journal rằng, nếu ông Trump tái đắc cử, “ngày đầu tiên ông ấy sẽ hỏi việc Trung Quốc thực hiện chính sách này như thế nào”. Sau đó, ông ấy sẽ chỉ đạo ông Lighthizer tiếp tục công việc còn dang dở”.

Ông Alexander Gray, Cố vấn an ninh quốc gia và phó Trợ lý tổng thống Trump, cũng bày tỏ quan điểm tương tự trong cuộc phỏng vấn với Kyodo News của Nhật Bản vào đầu tháng 4. “Tôi dự đoán nếu ông Trump tái nhậm chức sẽ có nhiều sự liên tục, những vấn đề đã truyền cảm hứng cho ông ấy trong lần đắc cử đầu tiên sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho ông”, ông Gray nói.

Ông Gray đã giúp định hình chính sách châu Á của chính quyền của ông Trump. Ông cho rằng vấn đề chính sách đối ngoại lớn nhất mà ông Trump phải đối mặt trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai vẫn sẽ là Trung Quốc.

Ông Gray nói rằng các hoạt động thương mại hiện tại của Bắc Kinh "thậm chí còn xấu xa hơn trước", "vì vậy tôi hoàn toàn nghĩ rằng thuế quan đối với Trung Quốc sẽ tăng đáng kể, có thể lên tới 60%".

Ngoài ra, Mike Pompeo, Ngoại trưởng dưới thời ông Trump, đã tuyên bố rằng ông sẵn sàng tham gia chính quyền thứ hai của ông Trump. Tuần trước, ông Pompeo đã đăng một bức ảnh trên mạng xã hội, cho biết ông đã gửi một số bản dịch tiếng Trung của cuốn hồi ký "Không bao giờ nhượng bộ" đến Đại sứ quán Trung Quốc và chuyển giao cho Chủ tịch Tập Cận Bình.

Bà Tôn Vận, Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson, một tổ chức nghiên cứu ở Washington, nói với The Wall Street Journal rằng, Bắc Kinh cho rằng nếu ông Trump quay trở lại Nhà Trắng, cơ hội đi lên trong quan hệ Mỹ - Trung sẽ bị chặn lại, sẽ là vực thẳm không đáy.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố: "Dù ai được bầu là Tổng thống Mỹ tiếp theo, chúng tôi hy vọng rằng phía Mỹ có thể tiến tới cùng Trung Quốc" và "Chúng tôi kiên quyết phản đối việc bất kỳ ai sử dụng Trung Quốc làm mục đích bầu cử"