Tác Giả : TS Mai Thanh Truyết

Ngày đăng : 2024-11-13

Trước hết, câu hỏi đầu tiên được đặt ra là, liệu Trung Cộng có đang bắt kịp Hoa Kỳ về công nghệ không? Câu trả lời từ Information Technology and Innovation Foundation, một tổ chức tư vấn phi đảng phái có trụ sở tại Washington, ngày 29/9/2024, tập trung vào công nghệ, lập luận rằng TC đã vượt qua Hoa Kỳ trong một số ngành công nghiệp và nhanh chóng bắt kịp trong các lĩnh vực mà nước này không dẫn đầu.

Câu hỏi tiếp theo liệu TC có mạnh hơn Hoa Kỳ hay không? Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh ờ London tính toán rằng TC thực sự sẽ trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới trong 21 năm, trước khi Hoa Kỳ giành lại vị trí dẫn đầu vào năm 2057, và bản thân nó sẽ bị Ấn Ðộ vượt qua vào khoảng năm 2081.

Và dưới đây là những dự đoán về các thay đổi “lãnh đạo” từ nay cho đến năm 2100:

Câu trả lời là… Trung Cộng, Ấn Ðộ và Hoa Kỳ sẽ nổi lên như ba nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2050, với tổng GDP thực tế tính theo đô la Mỹ cao hơn 70 phần trăm so với GDP của tất cả các quốc gia G20 khác cộng lại. Chỉ riêng tại TC và Ấn Ðộ, GDP dự kiến sẽ tăng gần 60 nghìn tỷ đô la, tương đương quy mô hiện tại của nền kinh tế thế giới.

Theo dự báo của Fathom Consulting, ngày 22/2/2024 thì các nền kinh tế châu Á như TC và Ấn Ðộ dự kiến sẽ dẫn đầu nền kinh tế toàn cầu với tỷ trọng GDP cao nhất. Báo cáo dự báo TC sẽ chiếm 22,68% và đạt 101 nghìn tỷ đô la vào năm 2100.

Sau đây là những quốc gia có tầm nhìn xa nhất vào năm 2024:

• Hoa Kỳ.
• Hàn Quốc.
• Nhật Bản.
• Trung Quốc.
• Singapore.
• Ðức.

Trên thực tế, TC được nhiều người coi là nền kinh tế lớn nhất thế giới vào năm 2030, đã có nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng trong vài thập kỷ qua, nhưng vận may của nước này dường như đã thay đổi sau Covid-19.

Dự đoán: Các nền kinh tế hùng mạnh nhất thế giới vào năm 2030

• Brazil — 4,439 nghìn tỷ đô la.
• Ðức — 4,707 nghìn tỷ đô la.
• Nga — 4,736 nghìn tỷ đô la.
• Indonesia — 5,424 nghìn tỷ đô la.
• Nhật Bản — 5,606 nghìn tỷ đô la.
• Ấn Ðộ — 19,511 nghìn tỷ đô la.
• Hoa Kỳ — 23,475 nghìn tỷ đô la.
• Trung Quốc — 38,008 nghìn tỷ đô la.

Như vậy, rõ ràng là Hoa Kỳ và TC đang bị mắc kẹt trong một "cuộc chiến công nghệ lạnh" và bên chiến thắng sẽ thống trị thế kỷ 21.

Bắc Kinh không được coi là một đối thủ công nghệ cách đây một thập kỷ. Bây giờ, một số người gọi đó là một nhà lãnh đạo. Hoa Kỳ đã đi sau trong các lĩnh vực quan trọng.

Không có gì ngạc nhiên khi các nhà lãnh đạo TC biến chế độ của họ thành một cường quốc công nghệ. Ðầu tiên, họ phát triển và sau đó thực hiện các kế hoạch và dự án kéo dài nhiều năm, áp dụng một cách tiếp cận kiên quyết, có phương pháp và kỷ luật. Kết quả là, các nhà lãnh đạo chính trị của TC và đội quân chuyên gia kỹ trị của họ có thể sớm sở hữu các công nghệ của tương lai.

Hoa Kỳ vẫn có thể bắt kịp. Thật không may, người Mỹ, tập trung vào các vấn đề khác, không đáp ứng được những thách thức mà TC đặt ra. Hoa Kỳ cần phải huy động toàn xã hội để giành lại những gì họ từng có: quyền kiểm soát các công nghệ tiên tiến. Ðây là cách Hoa Kỳ lên mặt trăng và đây là chìa khóa để giành chiến thắng trong thế kỷ này.

Người Mỹ có thể không thích thực tế rằng họ một lần nữa lại rơi vào cuộc đấu tranh kiểu Chiến tranh Lạnh, nhưng họ sẽ phải thích nghi với thực tế đó hoặc bị bỏ lại phía sau.

TS Gordon Chang đã sống và làm việc tại Trung Cộng trong gần hai thập kỷ, gần đây nhất là tại Thượng Hải, với tư cách là cố vấn cho công ty luật Hoa Kỳ Paul Weiss. Các bài viết của ông về TC đã được xuất bản trên "The New York Times", "The Asian Wall Street Journal", "The Far Eastern Economic Review", & "The International Herald Tribune”. Ông đã xuất bản hàng chục quyển sách nói về những biến động, âm mưu của các cường quốc trên thế giới, trong đó có ba quyển sách trực tiếp liên quan đến cuộc đối đầu Mỹ - Trung, người viết chú ý vào dưới đây:

• Cuộc chiến hạt nhân: Triều Tiên thách thức thế giới - "Nuclear Showdown: North Korea Takes On the World" -– 2006. Nơi đây, Ông tập trung vào tham vọng hạt nhân của Triều Tiên và những tác động đối với an ninh toàn cầu. Tác giả thảo luận về sự bất chấp các chuẩn mực quốc tế của chế độ Triều Tiên và cách hành động của họ có thể gây ra xung đột rộng hơn, đặc biệt là khi Hoa Kỳ và TC đóng vai trò chủ chốt.

• "Kế hoạch hủy diệt nước Mỹ của Trung Cộng” - China's Plan to Destroy America là một cuốn sách bàn về mối đe dọa mà TC đặt ra đối với Hoa Kỳ và các giá trị của phương Tây. Trong cuốn sách, Ông lập luận rằng TC đang theo đuổi một chiến lược dài hạn nhằm mở rộng ảnh hưởng toàn cầu và làm suy yếu sự thống trị của Mỹ. Ông phân tích các yếu tố như kinh tế, quân sự và công nghệ mà TC đang xử dụng để đạt được mục tiêu này. Ông cũng thảo luận về các chính sách của chính phủ TC và cách chúng vận hành có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Mỹ. Qua đó, cuốn sách kêu gọi sự cần thiết phải nhận thức và hành động từ phía Mỹ để bảo vệ lợi ích và giá trị của mình. Cuốn sách đã thu hút sự chú ý nhờ những quan điểm gây tranh cãi và phân tích sâu sắc về mối quan hệ Mỹ - Trung. Nó khuyến khích độc giả suy nghĩ về những thách thức và cơ hội trong thế giới hiện đại, cũng như vai trò của Hoa Kỳ trong việc đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc. "China's Plan to Destroy America" được xuất bản vào năm 2021.

• Và cuốn sách “Cuộc chiến công nghệ vĩ đại giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng" - "The Great U.S.- China Tech War" - (2020). Trong cuốn nầy tác giả đi sâu vào cuộc cạnh tranh công nghệ giữa Hoa Kỳ và TC, lập luận rằng cuộc chiến công nghệ này là mặt trận chính trong cuộc đấu tranh rộng lớn hơn để giành quyền thống trị toàn cầu. Ông phác thảo tham vọng của TC trong các lĩnh vực như AI, 5G và năng lực mạng, đồng thời cảnh báo về những rủi ro an ninh quốc gia đối với Hoa Kỳ. Ba cuốn sách nầy phản ảnh trọng tâm của Chang về quan hệ Hoa Kỳ-TC, chủ nghĩa độc tài của TC và các xung đột địa chính trị rộng lớn hơn, đặc biệt là trong bối cảnh sức mạnh công nghệ và quân sự.

3- Tại sao TS Chang viết cuốn sách thứ ba trong thời điểm nầy?

Gordon G. Chang đã viết "Cuộc chiến công nghệ vĩ đại giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng" vào thời điểm cụ thể này vì sự cạnh tranh công nghệ giữa Hoa Kỳ và TC đã trở thành một trong những khía cạnh quan trọng nhất của cuộc cạnh tranh địa chính trị và kinh tế rộng lớn hơn và có tính cách toàn cầu. Một số yếu tố chính đã góp phần vào tính cấp thiết của việc viết cuốn sách theo quan điểm của tác giả như dưới đây:

* Căng thẳng leo thang giữa Hoa Kỳ và TC: Trong những năm gần đây, căng thẳng giữa Hoa Kỳ và TC đã gia tăng, đặc biệt là dưới thời chính quyền Trump và Biden. Cuộc chiến công nghệ nổi lên như một yếu tố cốt lõi của cuộc xung đột này, với cả hai quốc gia cạnh tranh để dẫn đầu trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, mạng 5G, máy tính lượng tử và chất bán dẫn. Cuộc chiến thương mại, lệnh trừng phạt và các hành động chống lại những gã khổng lồ công nghệ TC như Huawei đã nhấn mạnh sự nghiêm trọng của cuộc chiến này.

* Tham vọng công nghệ của TC: TC đã đưa ra các sáng kiến như Made in China 2025 và tham vọng AI của mình để trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về công nghệ tiên tiến. Ðộng thái mạnh mẽ này, được hỗ trợ bởi các nỗ lực do nhà nước tài trợ và hành vi trộm cắp sở hữu trí tuệ, được coi là một thách thức trực tiếp đối với sự thống trị của Hoa Kỳ trong lĩnh vực công nghệ, gây ra mối lo ngại về những hậu quả tiềm tàng đối với sự lãnh đạo và an ninh toàn cầu.

* Mối quan ngại về an ninh quốc gia: Tác giả lập luận rằng cuộc chiến công nghệ có tác động sâu sắc đến an ninh quốc gia. Các công nghệ như 5G, trí tuệ nhân tạo và an ninh mạng không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn rất quan trọng đối với các ứng dụng quân sự và sự thống trị thông tin. Mối đe dọa của các cuộc tấn công mạng, gián điệp và kiểm soát các mạng lưới truyền thông toàn cầu đã khiến cuộc cạnh tranh này trở nên cấp bách hơn.

* Ảnh hưởng đến trật tự thế giới: Ông coi cuộc cạnh tranh công nghệ này là cuộc chiến giành tương lai của quyền lực toàn cầu. Bất kỳ ai kiểm soát được công nghệ của ngày mai đều có thể ảnh hưởng đến trật tự thế giới, nền kinh tế và các cấu trúc quản trị. Khi TC ngày càng quyết đoán hơn trên trường quốc tế, TS Chang thúc giục Hoa Kỳ hành động nhanh hơn để bảo vệ vai trò lãnh đạo của mình.

Với đề tựa "Cuộc chiến công nghệ vĩ đại giữa Hoa Kỳ và TC", Ông hy vọng sẽ nâng cao nhận thức về những nguy cơ do sự trỗi dậy về công nghệ của TC gây ra và ủng hộ các chính sách mạnh mẽ hơn của Hoa Kỳ để bảo vệ các lợi ích công nghệ và chiến lược của mình. Ông coi thời điểm này là bước ngoặt, Hoa Kỳ phải phản ứng quyết liệt để duy trì lợi thế cạnh tranh và ảnh hưởng toàn cầu của mình.

Quan điểm của Tiến sĩ Gordon G. Chang trong "Cuộc chiến công nghệ vĩ đại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc" bắt nguồn từ niềm tin rằng sự trỗi dậy của TC như một cường quốc công nghệ gây ra mối đe dọa trực tiếp và đáng kể đối với an ninh quốc gia, lợi ích kinh tế và vị thế lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ. Quan điểm của ông phản ánh lập trường chỉ trích sâu sắc đối với chính phủ TC và các chiến lược của nước này, và ông ủng hộ phản ứng quyết đoán hơn của Hoa Kỳ để chống lại tham vọng của TC.

Nhưng liệu các kết luận của Gordon G. Chang trong "Cuộc chiến công nghệ vĩ đại giữa Hoa Kỳ và TC" có thuyết phục hay không tùy thuộc vào cách người ta đánh giá các lập luận và bằng chứng của ông. Chang là một nhà phê bình nổi tiếng về TC và quan điểm của ông phản ánh mối quan tâm sâu sắc về những rủi ro mà TC gây ra cho Hoa Kỳ, đặc biệt là về mặt công nghệ và an ninh quốc phòng. Sau đây là một số điểm cần cân nhắc về tính thuyết phục trong kết luận của ông:

Các khía cạnh thuyết phục:

* Mối quan tâm thực sự về tham vọng công nghệ của TC: TC đang tích cực theo đuổi sự thống trị công nghệ được dân chúng Tàu ủng hộ mạnh mẽ vì có tinh thần tự ái dân tộc cao. Các sáng kiến như Made in China 2025 và khoản đầu tư lớn của TC vào các lĩnh vực như AI, máy tính lượng tử và chất bán dẫn là bằng chứng rõ ràng về tham vọng của nước này. Hơn nữa, việc TC xử dụng các doanh nghiệp do nhà nước hậu thuẫn và bị cáo buộc đánh cắp sở hữu trí tuệ là những vấn đề đã được ghi chép rõ ràng khiến các nhà hoạch định chính sách ở Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác lo ngại.

* Ý nghĩa về an ninh quốc gia: Ông coi TC không chỉ là đối thủ cạnh tranh mà còn là mối đe dọa hiện hữu đối với Hoa Kỳ. Ông lập luận rằng tham vọng công nghệ của TC được chính phủ độc tài hậu thuẫn, được thiết kế để đạt được sự thống trị toàn cầu và thay thế Hoa Kỳ trở thành cường quốc hàng đầu toàn cầu. Ông đã thuyết phục liên kết cuộc chiến công nghệ với các mối quan ngại về an ninh quốc gia, đặc biệt là liên quan đến các công nghệ quan trọng như 5G và an ninh mạng. Khẳng định của ông rằng Hoa Kỳ không thể để mất lợi thế công nghệ của mình có sức thuyết phục cao vì việc tích hợp công nghệ tiên tiến vào các hệ thống quân sự, tình báo và truyền thông khiến cuộc cạnh tranh này không chỉ đơn thuần là kinh tế. Rủi ro do gián điệp và tấn công mạng là có thật qua kế hoạch Ngàn nhân tài của TC, cũng như cần phải có sự đồng thuận của lưỡng đảng tại Hoa Kỳ về nhu cầu bảo vệ chống lại các mối đe dọa trên.

* Kêu gọi hành động chiến lược: Ông ủng hộ việc Hoa Kỳ có lập trường hung hăng và chiến lược hơn trong cuộc chiến công nghệ với TC. Ông tin rằng Hoa Kỳ phải làm nhiều hơn nữa để bảo vệ sở hữu trí tuệ của mình, cắt đứt TC khỏi các công nghệ quan trọng (như chất bán dẫn tiên tiến) và tách rời các chuỗi cung ứng chính để ngăn TC giành thêm lợi thế. Ông thúc giục Hoa Kỳ dẫn đầu các nỗ lực toàn cầu nhằm hạn chế TC tiếp cận các công nghệ mới nổi và xây dựng liên minh mạnh mẽ hơn với các quốc gia dân chủ khác để đối đầu với tham vọng công nghệ của Trung Quốc.

Lập luận của TS Chang rằng Hoa Kỳ cần phải hành động mạnh mẽ hơn phù hợp với các xu hướng chính sách được thấy trong những năm gần đây. Hoa Kỳ đã áp đặt các lệnh trừng phạt, hạn chế thương mại và chặn quyền tiếp cận công nghệ bán dẫn tiên tiến của TC, điều này chứng tỏ rằng nhiều người trong chính phủ Mỹ đã chia xẻ mối quan tâm của ông. Việc Ông thúc đẩy các biện pháp tiếp tục hoặc tăng cường để hạn chế quyền tiếp cận của TC đối với các công nghệ quan trọng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của Hoa Kỳ phù hợp với các thay đổi chính sách hiện tại.

Tuy nhiên, suy nghĩ của Ông vẫn còn nhiều hạn chế tiềm ẩn:

* Quá nhấn mạnh vào các mối đe dọa: Những người chỉ trích có thể lập luận rằng Ông đưa ra quan điểm hơi thiên vị hoặc gây hoang mang về sự trỗi dậy của công nghệ TC. Mặc dù tham vọng của TC là có thật, một số nhà phân tích tin rằng đất nước này phải đối mặt với những thách thức nội bộ đáng kể, chẳng hạn như sự phụ thuộc vào công nghệ bán dẫn nước ngoài và khó khăn trong việc đạt được sự đổi mới thực sự. Những thách thức này có thể hạn chế khả năng vượt qua Hoa Kỳ của TC nhanh như Ông đã gợi ý trong sách. Kết luận của ông có vẻ kém cân bằng hơn khi so sánh với những người tin rằng cuộc đua công nghệ mang tính cạnh tranh hơn nhưng không thảm khốc đối với Hoa Kỳ.

* Bỏ qua các điểm mạnh của Hoa Kỳ: Trong khi Chang tập trung vào các mối đe dọa từ TC, ông có thể đánh giá thấp các điểm mạnh hiện có của hệ sinh thái công nghệ Hoa Kỳ, bao gồm sự thống trị của nước này trong các lĩnh vực chính như AI, phát triển phần mềm và thiết kế chất bán dẫn. Hoa Kỳ tiếp tục thu hút nhân tài toàn cầu, dẫn đầu trong nghiên cứu và phát triển, và duy trì các trung tâm đổi mới như Thung lũng Silicon. Một số người có thể cho rằng kết luận của Chang bỏ qua khả năng phục hồi và khả năng thích ứng của ngành công nghệ Hoa Kỳ. Ðây chính là sức mạnh thực sự của Hoa Kỳ.

* Tác động kinh tế rộng hơn: Một số người chỉ trích cách tiếp cận cứng rắn, như cách mà Ông ủng hộ, cho rằng việc leo thang chiến tranh công nghệ quá mức có thể phản tác dụng về mặt kinh tế. Việc tách khỏi TC có thể gây tổn hại đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đẩy chi phí lên cao và gây hại cho các công ty Hoa Kỳ phụ thuộc vào sản xuất hoặc thị trường của TC. Hậu quả kinh tế lâu dài của việc tách rời có thể cần được cân nhắc kỹ lưỡng hơn so với các mối lo ngại về an ninh quốc gia, nghĩa là cần phải cân nhắc các chính sách làm giảm thiểu thiệt hại nhiều nhứt.

* Cũng cần chú ý vào việc tập trung vào các hàm ý toàn cầu của Trung Cộng: Quan điểm của Chang cũng xem xét các hàm ý toàn cầu của sự trỗi dậy về công nghệ của TC. Ông cảnh báo rằng nếu TC thành công trong việc thống trị các công nghệ mới nổi, họ có thể áp đặt mô hình quản trị của mình đặc trưng qua việc giám sát hàng loạt, kiểm duyệt và đàn áp lên các quốc gia khác. Ông lập luận rằng việc cho phép TC kiểm soát các công nghệ quan trọng, chẳng hạn như mạng 5G, có thể cho phép họ kiểm soát các phương tiện truyền thông toàn cầu, hệ thống kinh tế và thậm chí cả các hoạt động quân sự của các nước trên thế giới, kể luôn cả Hoa Kỳ.

Tóm lại, dù sao kết luận của TS Chang chắc chắn thuyết phục những người coi sự trỗi dậy về công nghệ của TC là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự lãnh đạo và ổn định toàn cầu của Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh những rủi ro do tham vọng của TC gây ra và lập luận cho một phản ứng mạnh mẽ của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, một số suy nghĩ khác có thể thấy quan điểm của ông đặt nặng vào việc báo động quá đáng, hoặc quá tập trung vào mối đe dọa từ TC mà không xem xét bức tranh toàn cảnh, bao gồm khả năng phục hồi của ngành công nghệ Hoa Kỳ và những nhược điểm tiềm ẩn của việc tách rời mạnh mẽ.

Cuối cùng, tính thuyết phục trong kết luận của Ông phụ thuộc vào quan điểm và tầm nhìn về sự trỗi dậy của TC, cho dù họ coi đó là mối nguy hiểm không thể tránh khỏi hay là thách thức có thể được quản lý thông qua một cách tiếp cận cân bằng hơn.

Quan điểm của TS Chang là cuộc chiến công nghệ giữa Hoa Kỳ và TC không chỉ là sự cạnh tranh mà còn là cuộc chiến giành tương lai của quyền lực và các giá trị toàn cầu. Ông coi sự trỗi dậy của TC là mối đe dọa đối với Hoa Kỳ và trật tự quốc tế tự do và tin rằng Hoa Kỳ phải hành động quyết đoán để bảo vệ vị thế lãnh đạo và an ninh công nghệ của mình. Quan điểm của ông bắt nguồn từ niềm tin rằng chỉ thông qua các biện pháp quyết liệt, Hoa Kỳ mới có thể duy trì vị thế là cường quốc hàng đầu thế giới và ngăn chặn TC định hình lại trật tự toàn cầu theo hướng có lợi cho mình.

Qua những nhận xét góp nhặt từ các tin tức bình luận trên mạng, người viết có vài cảm nhận về những điều cảnh báo của TS Gordon Chang về tham vọng thống lĩnh thế giới của TC, nhứt là kể từ khi TC trở thành nến kinh tế thứ hai vượt qua Nhựt.

Trong hiên tại, những biến động trên thế giới như cuộc chiến giữa Ukraina và Nga vẫn còn dai dẳng, chưa có dấu hiệu chấm dứt, cuộc chiến giữa Israel và Hamas, Hezbollah, Houthi, những “đứa con của Iran” có nguy cơ dẫn đến … đại chiến thế giới, và việc TC luôn luôn làm nóng biển Ðông qua việc sát hại tàu đánh cá Việt, chiếm cứ các đảo của Phi v.v…Tất cả những sự việc trên đưa đẩy và càng kích thích TC thể hiện sức mạng quân sự và sự bá quyền của mình nhằm thống lãnh thế giới.

Thế giới đang rung chuyển và có thể nói đang lần lần tiến đến điểm…tới hạn (threshold limit), hay điểm báo động đỏ! Chỉ cần một quyết định thiếu tự chế của một quốc gia hung hãn như Trung Cộng sẽ phát động ngay cuộc chiến toàn cầu.

Dù vậy, người viết vẫn tin rằng, TC sẽ không dám động thủ dù đã thể hiện nhiều khả năng răn đe hăm dọa cùng khắp. Nhưng Tập Cận Bình hiện nay đang ở thế yếu trong cuộc tranh chấp quyền lực nội bộ. Những tuyên bố đầy hiếu chiến, những hành động hiếp đáp các nước nhỏ ở Biển Ðông chỉ làm xoa dịu các sức ép chính trị trong nội bộ và làm thỏa mãn tâm lý nước lớn của người Tàu mà thôi.

Dù sao đi nữa, yếu tố TC không thể nào bỏ qua được trong ván cờ thế giới hiện nay. Trung Cộng là trọng tâm của Mỹ, chứ không phải là Nga.

----------